In een recent gesprek – over klassiekers, Corona en discriminatie – kwam er een oud oom Jaap in het verhaal. Oudoom Jaap was blijkbaar een groot deel van zijn leven autopoetser geweest bij Ford Amsterdam. Bij de Amsterdamse Ford fabriek dus. Met de toen gebruikte celluloselak had hij daar blijkbaar een fulltime job aan.
Strijd tussen 010 en 020. Toen al
En Ford in Nederland? Met een fabriek in Amsterdam? Nou ja: in 1974 was er in de auto-info hoek al een jubeljaar: “Vijftig jaar Ford in Nederland.” Nu gaan we dus richting eeuwfeest. De vestigingsplaats voor Ford in Amsterdam was eigenlijk tweede keus. Eigenlijk had Henry Ford, die er speciaal naar Nederland voor was gekomen, naar Rotterdam gewild. En Rotterdam wilde dat ook wel. Want daar was in 1924 de NV Nederlandse Ford Automobiel Fabriek opgericht. Daar werkten al snel 55 mensen. In 1930 zou er een grote uitbreiding van de activiteiten komen.
Lees ook: Een A Ford is een echte auto
Ford werd feestelijk onthaald, kreeg een rondvaart door de haven en werd trots naar de bouwlocatie gebracht. Daar zag hij dat het perceel niet aan de haven, direct aan het water lag. Voordat er CEO, raden van bestuur en commissarissen waren, was het leven van een ondernemer makkelijk. Ford besliste ter plekke: “Geen haven, dan geen fabriek”. Hij zette zijn hoed op en verliet de locatie. Waar men in opperste verwarring achterbleef. In de buurt van zijn hotel zag Ford een toen zo typerende melkboer die zijn ronde deed met zijn hondekar. Op de kar stonden hoogglans gepoetste koperen melkvaten. Ford kocht de kar – exclusief hond – voor zijn museum in Dearborn. Hij moet gezegd hebben: “Zo. Nu ben ik in elk geval niet voor niets naar Nederland gekomen”.
Lees ook: De Ford Anglia (1959-1967)
020 Pakt de punten
Omstreeks 1930 haalden de Amsterdammers Ford binnen met een perceel aan het water, Ford Amsterdam aan de Hemweg. Daar was ruimhartig plek voor nog veel expansie. En de Nederlandse ingenieurs en architecten hadden er een insteekhaven bij bedacht zodat de rijdende kranen de onderdelen direct uit de scheepsruimen de fabriek in konden rijden. Op 8 oktober 1931 werd de eerste betonnen heipaal geslagen op het nieuw opgespoten terrein. De fabriek werd in snel tempo gebouwd. De belangrijkste gebouwen en installaties waren eind augustus 1932 klaar en in september van dat jaar werd de nieuwe Ford fabriek in bedrijf gesteld. De officiële opening was op 15 mei 1933. Henry en Edsel Ford waren daarbij niet aanwezig en volstonden met het sturen van een telegram. En de fabriek had natuurlijk Fords lopende band systeem. Met in eerste instantie een productie van tachtig auto’s per dag werd in 1934 bij Ford Amsterdam de 500e Ford geassembleerd; in 1947 de 50.000e; in 1960 de 250.000e en op 13 mei 1974, toen de Nederlandse Ford Maatschappij haar halve-eeuwfeest vierde, werd de 457.838e Ford van de band gereden.
Van die lopende band kwamen B Fords, echte Amerikaanse V8’s zoals de Lincolns, bestel- en vrachtauto’s. Er werden Taunussen, Consuls, Zephyrs en Transits gemaakt. In het 50ste jubileumjaar maakten de Amsterdammers nog zo’n 20.000 Ford Cortina’s plus vrachtauto’s. Amsterdam werd later daarbij ook nog eens verdeler van ongeveer 45.000 Fords uit de Belgische fabriek in Genk.
Lees ook: De Ford Taunus van Janneke
Einde verhaal
Tegen het einde van de jaren zeventig begon de fabriek in van Ford Amsterdam met verlies te draaien en eind 1980, begin 1981 waren die verliezen zo hoog opgelopen dat ze voor de Ford Motor Company onacceptabel waren geworden. In november 1981, bijna vijftig jaar na de opening, sloot Ford de fabriek. Ruim elfhonderd voor het merendeel Spaanse en Turkse werknemers kwamen daarbij op straat te staan.
De foto’s zijn afkomstig uit een brochure die de PR-afdeling van Ford Amsterdam begin jaren zestig uit gaf. Bezoekers van de fabriek kregen het boekje na afloop mee naar huis. Er moeten er dus nog heel wat in oude lades, kasten en op zolders liggen.
Mijn hele familie heeft bij de Ford gewerkt me vader moeder en opa en oma
Meer als 20 1956 – 1975 jaar bij een Ford dealer gewerkt van hulpmonteur – naar bedrijfsleermeester en werkplaatschef gegroeid , vele cursussen in Amsterdam gevolgd en dan gingen we met de lunch pauze altijd door de fabriek naar de cantine , een mooie tijd – ook veel nieuwe auto’s in de avond uren opgehaald met collegas toen was er nog geen transport met vrachtauto’s en hadden nog niet alle auto’s standaard een kachel !! dus in de winter was het afzien !! en ook geen snelwegen dus altijd binnen door …… maar alles bij elkaar best een mooie tijd
Ik heb zelf een ford fairlane uit deze fabriek de concullegas hebben er al eens een reportage over gemaakt https://www.autovisie.nl/video/uw-garage-ford-fairlane-500-1964/
Mijn opa heeft van 1966 tot 81 bij de Ford gewerkt. Er heeft een reportage met foto’s in de panorama gestaan. Weet iemand wanneer deze is uitgegeven editie en jaar nummer? Mvg
Bijna ging het niet door, doordat er geen plek direct aan de haven was. Ben benieuwd wat m’n opa, voormalig monteur bij Ford Amsterdam, dan voor een werk had gedaan in die tijd…
Misschien was hij in de rondvaartboten bizniz terecht gekomen. Of is floating Amsterdam iets anders?
Destijds sprak ik een voormalig leiding gevende van de fabriek.
Die stelde dat het hoge ziekte verzuim en de gebedstijden van een grote groep werknemers mede de oorzaak was van het verlies draaien en Ford er daarom de stekker uit trok.
Lijkt me ook vrij lastig met lopende band werk in een continu bedrijf.
Maar hoe het ook zij, jammer was het wel, een verlies voor Amsterdam.
Religie maakt soms meer kapot dan je lief is
Kan mij de fabriek nog goed herinneren. Wij brachten er een bezoek met de J van der Laanschool uit Groningen in 1967. Vooral veel Transits gezien toen.
Dan kun je het boekje hebben gekregen waar uit wij de foto’s haalden!
Mooi artikel van je Dolf! Goed gedocumenteerd (zover ik het kan beoordelen natuurlijk…) Chapeau!
Bedankt! We doen altijd onze best! Maar als je dan bedenkt dat er toen fulltime autopoetsers waren… Gewoon geboren en getogen Hollanders. Tijden zijn veranderd
Ach, Rotterdam zou aan de Waalhaven de Nederlandse kaiser-Frazerfabriek krijgen, waar na de oorlog de NEKAF-jeeps werden gemaakt maar ook allerlei Chryslerproducten en Simca’s. Ford Amsterdam viel in het niet bij de enorme fabrieken in Keulen en Genk natuurlijk.
De Amsterdammers bouwden de laatste tien jaar vooral de Ford Transit maar op de foto’s zien we een Taunus 12m P4 en een Taunis 17m P3. CKD’s kennelijk waarop geen importheffingen werden betaald omdat ze in onderdelen waren geïmporteerd.
Mooi artikel over Ford Amsterdam, ik ben opgegroeid in Amsterdam boven een Ford garage, sub dealer van de aja. De garage hete garage van Breda, was dus dealer met werkplaats en had Ford Cortina taxi’s en Ford fairlaine 500 rouwwagens, iedere zondag gingen wij nieuwe auto’s inrijden, dat moest toen nog, van 1965 tm 1973 heb ik daar gewoond, toen zijn mijn ouders gescheiden, nu ben ik in het bezit van een Cortina mk3 en zoek ik een 15m RS.
Overigens koop ik dit blad al jaren en heb ik al een aantal jaren een abonnement op het hazepad 10 te Breda, ga zo door👍
Dank!