Achtergrond: Coalitieakkoord Rotterdam zorgt voor vereenvoudigd landelijk milieuzone beleid

De Rotterdamse milieuzone voor personenauto’s wordt de komende jaren afgebouwd. Een vers coalitieakkoord maakt een einde aan de omstreden zone, waar niet met oudere benzine- en dieselvoertuigen mocht worden gereden. Hij gaat drastisch op de schop. Oudere benzineauto’s met een datum eerste toelating van voor 1 januari 1992 mogen nu de zone al weer in. Voor dieselpersonenauto’s met een datum eerste toelating van voor 1 januari 2001 geldt dat vanaf 1 januari 2020. Geweerde vrachtwagens blijven niet welkom. De Rotterdamse gemeentepolitiek is het eens, en dat is niet in het laatst te danken aan de voortreffelijke inspanningen van de Stichting Rotterdamse Klassiekers.

Daarnaast heeft het Rotterdamse besluit geleid tot een ferme stap in de landelijke vereenvoudiging van milieuzones. Staatssecretaris Stientje van Veldhoven concludeerde aan de hand van het besluit in Rotterdam dat het weren van benzineauto’s nutteloos is. Zij formuleerde nieuwe regels, die vanaf 2020 gaan gelden. Iedere gemeente mag zelf blijven bepalen of zij een milieuzone invoert. Doet zij dat, dan zijn er twee varianten voor personenauto’s: één voor diesels van 15 jaar en ouder (Euro 4) en één voor diesels van 20 jaar en ouder (Euro 3).

Eenvoudig

“Dit systeem is eenvoudig, handhaafbaar en voorspelbaar. Het biedt gemeenten de ruimte om werk te maken van hun luchtkwaliteit, zonder dat de duidelijkheid voor de automobilist eronder lijdt. Voor oldtimers, campers en voertuigen van mensen met een beperking maak ik in overleg met de gemeenten een uitzondering”, aldus de Staatssecretaris van D’66.

Nieuwe coalitie beaamt gebrek aan effect op luchtkwaliteit

De Raad van State beaamde onlangs ook al het gebrek aan effect van benzinevoertuigen op de luchtkwaliteit. Op inhoud werden de tegenstanders van de milieuzone in het gelijk gesteld. Toch schaarde zij zich achter het (oude) gemeentebestuur in de havenstad. “De gemeente is vrij om maatregelen in te stellen, zij heeft procedure technisch gezien juist gehandeld.” Daarbij gaf de RvS wél aan dat de nieuwe coalitie vrij was om af te wijken van die uitspraak. Dat gebeurde afgelopen week. De nieuwe coalitie besloot, om de milieuzone voor personenauto’s af te bouwen.

Belangrijke rol voor Stichting Rotterdamse Klassiekers

Het streven én de nieuw geformuleerde uitgangspunten van Stientje van Veldhoven kennen hun oorsprong niet in het laatst binnen de intensieve en op realistische gronden gestoelde lobby van de achter de schermen keihard werkende Stichting Rotterdamse Klassiekers. Zij staken veel tijd in onderzoek, gesprekken en voerden een uitstekende mediacampagne via de lokale en landelijke radio- en tv stations, belangenorganisaties, de landelijke pers en de vakpers. Wat de Stichting vooral sierde was het feit dat zij zich altijd bij de feiten hield en kritisch bleef zonder daarbij politiek verantwoordelijken te beschadigen. Verder bouwde de Stichting Rotterdamse Klassiekers aan een heuse community, die de standpunten van de Stichting ondersteunde. Ook toonde men cijfermatig het gebrek aan effect van de milieuzone helder aan.

Symboolpolitiek

De Stichting Rotterdamse Klassiekers zette daarnaast in op de gelijke behandeling en de uiterst kleine invloed van de geweerde auto’s op de luchtkwaliteit. De maatregel werd vooral als symboolpolitiek omschreven. Ook pleiten Niels van Ham cs voor een herzien infrastructureel beleid. Herhaaldelijk lieten zij weten dat er alternatieven moeten worden bedacht voor de dichtslibbende routes. “Het gaat niet om die paar oudere auto’s. Als men naar structurele veranderingen wil zal het verkeersbeleid dan wel verkeersbesluit moeten worden herzien.” Eerder stipte de KNAC de overbodigheid van milieuzones al aan, door een gerechtelijke procedure tegen de gemeente Utrecht op te starten. Het zette de milieuzoneproblematiek landelijk op de kaart.

Kennis inzetten voor goede maatregelen in Rotterdam

Zit de klus voor de Stichting Rotterdamse Klassiekers er nu op? “Nee. Dat is niet helemaal juist. Wij weten nog niet precies wat de politiek gaat doen. Feit is wel dat er is gesproken over alternatieven, al voor dat de beslissing door de Rotterdamse coalitie is genomen. Daar willen wij graag over meedenken en meepraten. Want de kennis die wij in de afgelopen jaren hebben opgedaan over het dossier milieuzone, kan helpen voor een betere stad. Daar zijn wij van overtuigd. Je kan zoveel meer doen voor de stad dan alleen een paar auto’s weren.”

Stap in goede richting, toch vragen

De nieuwe ontwikkelingen vormen een stap in de goede richting. Toch blijven er vragen leven. Ook het aandeel oude diesels is niet van significante invloed op de luchtkwaliteit. Daarbij zijn er meer auto’s met een Euro 4 dan met een Euro 3 dieselmotor. Wanneer een gemeente kiest om Euro 3 te weren zal het effect zelfs verwaarloosbaar klein zijn. Eigenaren van de oudere diesels betalen daarnaast meer MRB dan bij een vergelijkbare benzineauto, maar worden in de strategie van Van Veldhoven wél geweerd in gemeenten die voor een milieuzone kiezen. Dat riekt naar een ongelijke behandeling. Al met al is de versimpeling van regels een stap voorwaarts, hoewel een eensluidend landelijk beleid zonder brandstof onderscheid de betere oplossing was geweest binnen het milieuzonedossier.