Het was op een gure lentemorgen in 1959, dat een groep mannen in grijze jassen en met gleufhoeden rondliepen op een oud industrieterrein in Bochum, een grauwe mijnstad in hartje Ruhrgebied. Het waren directeuren van Adam Opel AG. Ze hadden zojuist de grootste bouwplaats van de jaren 60 aangekocht. Daar zou vanaf 1960 een gloednieuwe autofabriek verrijzen. Maar waarvoor? Dat wist niemand.
Werkelijk alles werd bijna als een militair geheim behandeld. De reden: Opel, of beter gezegd moederbedrijf General Motors, ging hier miljarden investeren met als enige doel, de hegemonie van de VW 1200, de Volkswagen Kever, te verslaan. En die hegemonie was enorm: de met miljoenen geproduceerde Kever was voor de Duitsers het symbool van het Wirtschaftswunder geworden en in alle Duitse straten klonk het typische geluid van de luchtgekoelde boxer.
Andere fabrikanten probeerden de Kever te verslaan op zijn eigen terrein: compact, eenvoudig te produceren, met de motor en aandrijving achterin. NSU kwam met de zuinige tweecilinder Prinz. Renault met de 4CV en met de prachtige Dauphine. Fiat met de compacte en fraaie 600 en de 850, Simca met de kubistische 1000. Stuk voor stuk moderner dan de uit de jaren 30 stammende Volkswagen. Prima auto’s. Succesvol ook. Maar ze wonnen het niet in de verkoopcijfers. De kopers bleven massaal voor de overtuigende kwaliteit en de gebeitelde inruilwaarde van de Kever kiezen.
Opel pakte het anders aan. VW-baas Heinrich Nordhoff had tot grote vreugde van de concurrentie gezegd, dat de Kever alleen betaalbaar en succesvol zou blijven als hij nooit radicaal veranderde. Zo’n uitspraak klinkt de concurrentie als muziek in de oren. En zo besloot Opel om een vooroorlogs concept, Opel’s eigen ‘volkswagen’, de Opel Kadett van 1936, nieuw leven in te blazen. Die vooroorlogse Kadett was een vereenvoudigde versie van de Olympia geweest, een volwassen auto met wat krimp. Waarom nu dus geen kleinere versie van de middenklasser Opel Rekord gemaakt? Dat moest de Kever-klanten naar de Opel-showroom lokken.
De anti-Kever
Hoe, dat lezen we in de eerste Kadett-brochures: “De motor zit voorin, waar hij thuishoort, tussen de voorwielen!” Bingo, 1:0 voor de Kadett. “Dat schept ruimte voor een royale kofferbak, waarmee geen vakantiebagage hoeft thuis te blijven!” Tweede doelpunt. “Door de slanke raamstijlen heeft u volop zicht rondom!” Derde keer knock-out en “Onze motoren zijn watergekoeld, dat betekent een lange levensduur en ook een stil interieur en heerlijke warmte, zelfs in de koudste wintermaanden!” Vierde, vijfde en zesde honk. “Onze nieuwe motoren zijn niet alleen zuinig met kostbare benzine, maar ook ontworpen op zeer efficiënt onderhoud!” En dat was nummer zeven. De Kadett maakte het af met een strak, toen modieus lijnenspel met dunne chroomvinnetjes, frisse lakkleuren, delicate chroomdetails en als klap op de vuurpijl een prijs die nauwelijks boven die van de Kever uitsteeg.
Zowel de nieuwe fabriek als de nieuwe auto liepen vanaf de eerste dag gesmeerd. In 1963 werd de serie uitgebreid met een leuke Coupé en met een Car-A-Van, zoals bij Opel de stationwagon wordt genoemd.
Ontwerp
Wat was nu die eerste Opel Kadett? Het was een allemansvriend met ruimte voor vier volwassenen en een flinke kofferbak. De 1000N-motor was een nieuw ontworpen gietijzeren werkpaard van 40 pk dat door een hoogliggende nokkenas en holle tuimelaars (patent GM) toch flinke toerentallen verdroeg. Tegen bijbetaling was er een 1000S-versie, die op superbenzine liep en 50 pk leverde, en vanaf 1964 kon ook de 55pk sterke 1100S-motor worden ingebouwd. De volledig gesynchroniseerde vierversnellingsbak had een heel korte eerste en tweede versnelling, zodat de auto een levendige indruk maakte in de stad en een lange derde en vierde verzet, waarmee het Kadettje stil en zuinig was op de lange rit. De Opel Kadett was natuurlijk naar goede Duitse traditie ‘Autobahnfest’ en kon continu op topsnelheid gereden worden. De vooras had een dwarse bladveer, de starre achteras twee langsbladveren en de remmen waren geleend van de Rekord A en dus ruim bemeten. Prettige bijkomstigheid was, dat alle techniek in de praktijk vrijwel onverwoestbaar bleek te zijn. Goed, de pook was een lang en dun geval, maar hij zat rechtstreeks in de versnellingsbak en schakelde daardoor heel precies. Door het lage eigen gewicht en de kleine 12″ wielen was de Kadett zijwindgevoelig, maar dat waren de concurrenten met de motor achterin ook. En ja, het was een wat vierkantig ontwerp, maar zelfs de langste mensen vonden er genoeg hoofdruimte in, en de kofferbak was gewoon de grootste in zijn klasse.
Het duurde niet lang of het kleine Kompeltje uit Bochum begon inderdaad Kevertjes te eten. De klanten ontdekten dat de kwaliteit van de jongste Opel niet voor Volkswagen onderdeed, dat een gebruikt Kadettje bij inruil nog een lieve cent opbracht en vooral dat hij minder vaak hoefde te worden bijgetankt.
Aflossing door de Opel B-Kadett
In 1965 nam de B-Kadett het estafettestokje over en begon de opmars pas echt. De nieuweling baseerde zich op bestaande techniek, maar was in alle richtingen gegroeid en bood nu plaats aan vijf volwassenen. Bovendien kwamen er gelijk een vierdeursversie. Daar kon geen kever tegenop. In 1968, precies tien jaar nadat de grijs geklede mannen rondstapten op de kale bouwplaats in Bochum, versloeg het Kompeltje de Kever als Europa’s meestverkochte auto.
Lees ook:
– De Opel Kadett B. Succesnummer van Opel.
– Opel B Kadett van Bert van Helden
– Opel Kadett GT/E. Zeldzame en gepeperde coupé
– Vauxhall Viva, de Britse Kadett
– Opel Kadett B Coupé. Onderweg met een geliefde klassieker
Zuinigheid en Opel, helaas was daar in de jaren ’80 weinig meer van over. Mijn toenmalige Kadett-D 1.2S reed, als ik geluk had, 1:11. Maar vaker moest ik na 400km al tanken omdat de bodem van de 42 liter tank rap in beeld kwam. En dan reed ik nog niet eens zo gek, maar met vier versnellingen en 120 op de snelweg draaide de motor al wel 4500tpm. Mijn auto daarna reed ook 1:10, maar dan op LPG en was een Citroën BX 1.6.
Schrikbarender vond ik de Kadett-E 1.8e die ik ooit als leenauto had. Met volle tank meegekregen, heel veel mee gereden, maar bij aftanken bleek hij 1:10 gereden te hebben…. Mijn eigen auto toen (Civic CRX) deed met gemak 1:14.
Ergens moet Opel het zuinige (ten opzichte van de concurrentie) toch kwijtgeraakt zijn. Maar goed, ten opzichte van een Kever hef je niet heel erg je best te doen. Maar als je het achtereenvolgens verliest van een BX (1.6 op LPG) en vervolgens een Civic CRX (welke laatste nog eens veel sportiever reed en veel sneller was) dan is dat best jammer… of de wet van de remmende voorsprong.
Mijn allereerste auto was een standaard B-Kadett van 1969 met de kleine 1100N-motor. Op de lange ritten reed die ongeveer 1:13. Ik heb weleens 1:15 gehaald. De tank was 40 liter, rond de 500 kilometer kon ermee gereden worden. Dat was mooi toen in in Duitsland dienst moest doen. Later heb ik nog heel even een B-Kadett 1.2 gehad met de 1200S motor, dat reed een stuk vlotter maar de tank was ook duidelijk eerder leeg.
Ondergetekende bezit zelf een B, uit 1972, met een lange pook. Juist dat vond ik wel iets hebben en hoe karig het model ook is uitgerust, het was gewoon een fijne wagen.
Ondanks dat de rugleuning niet te verstellen is, had ik een goede zit achter het stuur.
Wat wel opvallend was: het zoekerige weggedrag, niet alleen bij harde wind. (Her)kennen andere Kadett-rijders dit ook?
Voorts bleek de snelheidsmeter niet erg nauwkeurig, dit werd pas duidelijk toen ik eens een meting deed aan de hand van het aantal hectometerbordjes dat ik passeerde binnen een bepaalde tijd; de werkelijk gereden snelheid lag bijna 10 km/h lager dan de meter aanwees.
De oorzaak lag ‘m in de wielen; dit waren de 12″ en ik vermoed dat de meter was ingericht op een bandenmaatje groter, wat betreft omtrek….
De spreekwoordelijk zuinigheid qua verbruik, daar was niets op af te dingen.
Net zoals de betrouwbaarheid.
Kom daar nu maar eens om; een auto met weinig poespas (lees: elektronica) die je overal naartoe brengt en eenvoudig te repareren en onderhouden is.
Dat is inderdaad wat we missen in 2021.
Een goedkope, ook goedkoop te repareren basisauto die ons gedurende vele jaren probleemloos van A naar B brengt.
Zelfs een Fiat Panda zit tegenwoordig vol met electronica en andere ongein die het zelf repareren moeilijk of onmogelijk maakt, en is daarom ook veel te duur geprijsd voor hetgeen wat het is.
Het accent ligt tegenwoordig in de gadgets voor in de showroom, die belangrijker lijken te zijn dan een sterke basis.
Een B-Kadett uit 1972 heeft de nieuwe achteras al, in 1968 werden de bladveren vervangen door schroefveren. Als je instabiliteit merkt, kijk dan eens naar de rubbers en bouten van de stabilisatorstang van de vooras. Daar kan een en ander speling krijgen of de bouten breken spontaan. Maar dat zou met elke keuring gezien moeten worden. Verder gewoon goede banden en schokdempers, meer kan je niet doen. Een B-Kadett is een ietwat topzware wagen met een uitzonderlijk lage massa (720 kg) en kleine 12″ wieltjes. Dat zal nooit een Porsche worden.
Maar het is moeilijker om een universele auto te maken voor weinig geld en van een hoge kwaliteit, dan een Porsche.
Ik denk dat het verschil in de snelheidsmeter komt omdat de Kadett vroeger met 12″ diagonaalbanden werd geleverd, en die hebben een hogere wang dan de huidige 12″ radiaalbanden
Ooit een Opel kadet gehad niets dan ellende andere motor aandrijfas nooit geen Opel meer.
Ik rijdt nu Volvo amazone over auto’s en kwalitiet gesproken dat zijn pas auto’s.
Onze oude koningin Beatrics heeft er twee gehad.
m.vr.gr.
Johan Geers
Heeft Beatrix twee Kadetts gehad? Wat leuk!
Die Kadettjes waren gewoon heel puike auto’s.
Je kon ze welhaast met een zakmes repareren en onder de motorkap had je echt alle ruimte om je gang te gaan. Moet je nu allemaal nog eens voor komen. Al zijn de auto’s tegenwoordig nog beter omdat ze echt wel meer kilometers tussen de beurten kunnen hebben terwijl kleppen stellen en contactpuntjes vervangen tegenwoordig een weg kwijnende vaardigheid is. De weemoed naar het bedaagde van toen blijft echter,….en helemaal terecht natuurlijk. Even mijn ogen dicht en ik hoor nog steeds dat karakteristieke geluid van de A Kadett. Blijft prachtig!!
De klepjes stellen kon bij de Opels van die tijd met draaiende motor, dus het bereiken van de kleptuimelaars was meer werk dan het stellen ervan. Ook de contactpuntjes waren een fluitje van een cent. Een stroboscoop was niet nodig, het kon met elke multimeter of zelfs een los 12V lampje.
De Solexcarburateur 35PDSIT had twee schroefjes: mengselregelschroef en stationair toerental. Wie geen vacuümmeter had kwam een heel eind door het toerental een eindje op te schroeven en dan de mengselstelschroef net zolang uit te draaien tot de motor onrustig ging lopen, dan een halve slag terug en het toerental weer naar 700. Klaar.
Leuk verhaal, prettig geschreven.
Ik kom nog uit de tijd dat Opel jarenlang het best verkochte merk in NL was. Tot 1974/75, toen VW het weer overnam met de dure maar succesvolle Golf…
Zelf ben ik opgegroeid met Opel en Citroën.
Dankjewel Colijn
Ik ga ervan uit dat je dan doelt op de markt in het thuisland. In Nederland is de Kadett meer dan twee decennia het bestverkochte model geweest, iets waar Opel de lezer middels dit boekwerkje op attendeerde: https://www.boekenwurm.biz/books/view/id/101961605
Bij aankomst van R.Hammond met Oliver twijfelde de heer Clarkson nog luidop of het misschien een Moskvitch was…
Het oude bekende verhaal van “De Russen hebben na de oorlog de Opel Kadett gestolen”.
De werkelijkheid is, zoals meestal, anders. Bij de Conferentie van Potsdam werd tussen de bezettingsmachten (de VS, het VK, Frankrijk en de USSR) afgesproken dat Duitsland een agressor was geweest en er schadeloosstelling moest worden betaald. Later is dit met het Verdrag van Parijs in 1947 bevestigd en verfijnd.
De totale som bedroeg ongeveer 24 miljard US $. Daarvan ging ongeveer 10 miljard US $ naar het land dat de grootste schade had geleden, de USSR. Voor dat bedrag mocht de USSR de helft van alle industrie in haar bezettingszone (de latere DDR) ontmantelen en meenemen maar ook de productielijn van de Opel Kadett in Rüsselsheim, in het Westen. Ook een complete haveninstallatie in Bremen ging naar het Oosten.
De Opelfabrieken in Rüsselsheim was echter zwaar beschadigd en eigenlijk waren tekeningen en wat mallen en persen de enige zaken die de Russische ingenieurs nog konden redden. De eind 1946 voorgestelde Moskvitch 400-420 was gemaakt vanuit tekeningen van de Opel Kadett en deels gemaakt middels reverse engineering,
De VS verkreeg weinig machines, die hadden ze zelf voldoende, maar hun schadevergoeding bestond uit een waarde van ongeveer 10 miljard US $ aan patenten, octrooien, uitvindingen, onderzoeken en niet te vergeten Operation Paperclip, duizenden Duitse wetenschappers die immuniteit kregen als ze voor de VS gingen werken. Overigens namen ook de Russen de nodige hoog-gekwalificeerde Duitsers graag op in hun gelederen.
Ook de Britten kregen hun deel. Niet voor niets waren zij de eersten die na Duitsland een bruikbare gevechtsstraaljager gereed hadden, de Gloster Meteor was net zo Duits als de Moskvitch 400 dus tja, Jeremy Clarkson, zo zat dat.
De Opel Kadett A van Richard Hammond van versloeg in 2007 met gemak de andere deelnemers tijdens de Top Gear Botwana Special. Hammond was zo gek op zijn Opeltje, dat hij hem liefkozend “Oliver” noemde en hem uit Botswana liet importeren en restaureren.
Die Botswana special was inderdaad echt geweldig.
Met de buks een schot in de bodem om het water eruit te halen.
En The Hamster maar roepen: “” Oliveeeeeer”