De Nederlandse oorsprong van een inventief man: André Citroën

Ingenieur André Gustave Citroen, in 1878 geboren in Parijs uit een Nederlandse vader en Poolse moeder, reist op jeugdige leeftijd naar Polen en doet daar de vondst die zijn leven zou veranderen. Hij bedenkt dat de tandwielen met visgraat vertanding op deze wijze grotere krachten kunnen overbrengen en minder slijtage veroorzaken. Hij koopt de uitvinding, vraagt octrooi aan in Parijs en combineert deze samen met andere toepassingen van ijzer en staal.Het is het begin van een bewogen geschiedenis van een bijzondere autofabrikant.

Deze tandwielen met visgraat vertanding zullen later de oorsprong worden van het Citroën-logo: de double chevron. De oorsprong van de naam Citroen ligt overigens in Amsterdam, waar een van de voorouders van André in fruit handelde en als bijnaam Limoenman had. Bij het vastleggen van de achternamen in de tijd van Napoleon werd de naam Citroen gekozen.

Naar Mors

Wanneer de noodlijdende Mors-autofabriek een nieuwe manager zoekt, wordt André Citroën (inmiddels mét trema} voorgedragen. Hij zal met zijn bijzondere visie op marketing en publiciteit het tij voor Mors weten te keren. Het merk wordt zelfs als geheel later door hem overgenomen en zal bestaan tot rond 1925.

Granatenfabriek

Na zijn functie bij Mors wordt André Citroën opgeroepen voor militaire dienst. En hier valt hem al snel op dat er een chronisch tekort aan granaten aan de Franse kant is. Citroën schrijft een pleidooi om constructief aan het tekort te werken en gaat binnen zijn eigen kringen op zoek naar geld. Met dat alles weet hij de legertop te overtuigen en in 1915 wordt aan de rand van Parijs in de wijk Javel een complex met groentetuinen omgeploegd, waar niet veel later de granatenfabriek van Citroën zal verrijzen. Voor de productie wordt beroep gedaan op vrouwen – de mannen zijn immers aan het front. Om de arbeidsomstandigheden voor vrouwen prettiger te maken, worden speciale zaken als crèches en winkels in de fabriek geïntegreerd.

Van granaten naar auto’s

André Citroën denkt (en hoopt) dat de oorlog met al zijn ellende niet lang zal duren – en hij wil zijn opgedane ervaringen met massaproductie van de granaten dan voor iets anders in gaan zetten. En die ervaring doet hem kiezen voor de auto industrie. Niet voor de chique, dure modellen, maar voor een volksauto. Met medewerking van auto-ontwerper Jules Salomon wordt de eerste Citroën ontworpen: de 10HP Type A. Een week na het tekenen van de vrede wordt het prototype van de auto, die dan nog als merk André Citroën draagt, ‘goedgekeurd’. Het zal dan echter nog een half jaar duren voor het eerste exemplaar aan de ongeduldige kopers kan worden overhandigd.

Het succesvolle en inventieve begin van een commercieel tijdperk

Er ontstaat een grote vraag, aangewakkerd door de bijzondere reclames die het merk vanaf begin 1919 in dag- en weekbladen laat verschijnen. Citroën creëert en denkt na over bijzondere campagnes. Hij bedenkt het het autokrediet, en door mooie visualisatie laat hij de auto leven onder het publiek. Ook blijkt André Citroën niet terug te deinzen voor grootschalige publiciteit, want de Eiffeltoren draagt in 1925 trots de naam van Citroën.  Er vinden roadshows plaats op intercontinentaal niveau.

Wie de jeugd heeft…

André heeft al vroeg in de gaten dat in de jeugd al een voorkeur kan worden ontwikkelt. Hij ontwerp daarom ook het Citroën kinderspeelgoed en de Citroënnette, een kinderauto. Het zijn factoren die bijdragen aan de succesvolle begintijd van een 100-jarige periode, waarin Citroën een bijzondere naam ontwikkelt en een geheel eigen schare liefhebbers voor zich weet te winnen. Een beginperiode, die resulteert in een tijdperk (voor de oorlog) waarbinnen Citroën de grootste Europese autobouwer is. En een begin, dat voor altijd verbonden blijft aan een kundige Parijzenaar met Nederlands en Pools bloed in de aderen.