… en minder succesvol dan gehoopt. De Crosley, het geesteskind van Powell Crosley, was de eerste in massaproductie gebouwde kleine Amerikaanse auto. Crosley begon zijn carrière in de radio en radiouitzendingen bizniz. Maar hij was een echte breeddenker en ‘maakte’ probleemloos ook koelkasten, wasmachines en zelfs vliegtuigen. Maar eigenlijk vond hij auto’s het leukst.
Crosley was een prijsdenker waar AliXpress nog wat van had kunnen leren
Hij dacht in geld, maar ook in kwaliteit. Geschokt door het prijskaartje van $ 100 voor een gewone radio, gebruikte Crosley een vrij verkrijgbare handleiding om er zijn eigen radio uit onderdelen te bouwen. Crosley’s 20-dollar ‘Harko’-radio maakte hem al snel een begrip bij consumenten. In 1924 bezat hij de grootste radiofabriek ter wereld. Daar maakte hij ook de eerste populair geprijsde autoradio, de Roamio.
Tegen de jaren dertig had Crosley zijn nieuw gevonden fortuin en talent voor innovatie in de wereld van huishoudelijke apparaten geïnvesteerd. Hij vond een niet-elektrische, door kerosine aangedreven vriezer uit voor boeren die hij de ‘Icyball’ noemde. Hij was ook de eerste die het nogal revolutionaire idee van koelkasten met planken in deuren aanbood, de ‘Shelvador’.
Een auto voor de massa
Tegen 1939, met deze vroege successen achter de rug, was Crosley eindelijk in staat om zijn droom een auto voor de massa te produceren nieuw leven in te blazen. Een volkswagen. De originele tweezits Crosley-sedan had een wielbasis van twee meter, woog slechts zo’n 450 kilo. En gebruikte een Waukesha-boxer tweecilinder, luchtgekoelde motor. Vergelijkbaar met die van de naoorlogse Citroen 2CV. Met een prijskaartje van slechts $ 325 tot $ 350 was de auto concurrerend geprijsd in vergelijking met de concurrent in dat kleine autosegment. De Amerikaanse Bantam die voor $ 449 tot $ 565 verkocht werd.
In 1949 begon Crosley met het bouwen van CIBA-motoren (“Cast-Iron Block Assembly”) en bood die goedkoop aan voor retro-montage in auto’s van 1946-1948. De nieuwe gietijzeren motor was krap 700 cc groot en was voorzien van een bovenliggende nokkenas.
Tegen die tijd zaten Crosley-voertuigen mechanisch en esthetisch enorm in de lift. Crosley toonde zich ook een visionair op het gebied van autoveiligheid door als eerste schijfremmen voor productie-auto’s te introduceren. Terwijl hij toch een strakke verkoopprijs van $ 900 hanteerde.
In 1950 legde Crosley de lat nog hoger met de introductie van de Hot Shot Super Sports roadster. Zelfs critici, zoals de beroemde autotester Tom McCahill, waren onder de indruk. In een recensie van 1951 prees McCahill de Hot Shot in Mechanix Illustrated en noemde Crosley’s ‘gemechaniseerde rolschaats’ een geweldige Amerikaanse sportwagen.
“Deze koektrommel van duizend dollar op zwenkwielen”
…schreef McCahill, “is een geweldige sportwagen met een compressieverhouding van 10 op 1 (alles) in zijn klasse die ooit is geleverd. Als een team van zes Crosley Super Sports zou racen met een team van zes MG’s in Bridgehampton of Watkins Glen, zou ik elke keer mijn honderd dollar op de neus van het Crosley Team steken. De supersporten houden de weg vast als lijm en bochten als een kleine Ferrari.” Aangezien een Crosley in 1950 de eerste race op Sebring won, had McCahill zeker een aardige inschatting gemaakt.
Het einde van het verhaal
In 1952, nadat Crosley zijn persoonlijke fortuin in de onderneming had gestort, gaf hij het op en verkocht de fabriek in Marion, Indiana. De motor zelf werd geproduceerd in verschillende vormen, waaronder Homelite (later Bearcat) viertakt buitenboordmotoren, tot 1970.
Dus waarom slaagde Crosley niet waar Volkswagen later deed?
Achteraf gezien had timing er veel mee te maken. Zelfs in 1952 begonnen de buitenwijken nog maar net te bloeien, en tweede auto’s in elk huishouden werden als een echte luxe beschouwd. De markt van Crosley was beperkt tot de Verenigde Staten, terwijl Volkswagen-auto’s over de hele wereld werden verkocht met de bijbehorende schaalvoordelen. Met een gezonde verkoop wereldwijd, kon VW het zich veroorloven te wachten tot de markt voor kleine auto’s zich ontwikkelde.
Tegenwoordig kunnen Crosley-cabriolets – vooral de verbeterde modellen van 1948 tot 1952 en de open sportwagens Hot Shot en Super Sport – $ 25.000 bedragen. Omgekeerd, vroege (1946-1947) Crosley-sedans zijn verkrijgbaar voor minder dan $ 6.000 in nummer 3 / goede staat. Stationwagons komen uit op minder dan $ 20.000, wat Powell Crosley waarschijnlijk zou hebben doen glimlachen, omdat zijn auto’s nooit bedoeld waren om betaalbaar te zijn, niet ‘waardevol’.
En omdat Amerika het land van de onbegrensde mogelijkheden was werden er ook speciale Crosleys gemaakt. Van de ‘brandweerauto’ op de foto’s zijn er een stuk of twintig gemaakt voor pretparken. Dit exemplaar vonden we in Terborg, waar Roy Bolks een voorliefde heeft voor ‘vreemde klassiekers’. In de oplegger is er ruimte voor een heel stel kinderen waarvoor de 1,5 meter regel niet geldt. Lief toch?
Ook interessant om te lezen:
