Waterkoeling (of vloeistofkoeling) bij verbrandingsmotoren
Bij waterkoeling wordt koelwater langs het te koelen voorwerp gepompt. Door de grote warmte opname van water , is waterkoeling doorgaans effectiever dan luchtkoeling, waarbij de lucht direct over het te koelen oppervlak stroomt. De koelvloeistof raakt zijn warmte kwijt via de radiateur waarbij de warme over een groot oppervlak aan de lucht wordt af gegeven. Daarna begint de cyclus opnieuw.
Waterkoeling is gecompliceerd
Het nadeel van waterkoeling ten opzichte van luchtkoeling, is dat een veel grotere, zwaardere een ingewikkeldere installatie nodig is voor waterkoeling, waar bij luchtkoeling een ventilator (geforceerde luchtkoeling) al een aardig hoogstandje is. Bovendien bestaat het risico van kortsluiting in de nabijheid van elektrische componenten De watermantel geeft een bijkomende isolatie, waardoor watergekoelde motoren stiller zijn dan luchtgekoelde (maar ook zwaarder).
Bij gesloten systemen, waaraan geen onderhoud kan worden gepleegd, zoals het koelsysteem van een verbrandingsmotor, wordt in het algemeen een speciale koelvloeistoftoegepast, kalkaanslag, schuimvorming en corrossietegen te gaan en vanwege de smerende werking voor bewegende delen, zoals de koelvloeistofpomp en de thermostaat. Bij sommige takken van auto- en motorsport is het gebruik van (al dan niet gedemineraliseerd) water juist verplicht, omdat er in het heetst van de strijd vaker lekkage voorkomt en op die manier het milieu wordt ontzien.
Maar nu is het koud.
En ‘koelwater’ kan bevriezen. Een zaak die voor Maseratiliefhebbers minder speelt dan voor de dappere Volvo 240 rijder die ik dagelijks zie, maar toch.
En daar hebben we dan antivries voor. Antivries verlaagt het vriespunt van de koelvloeistof ( en zorgt er doorgaans ook voor dat het kookpunt hoger komt te liggen). De voornaamste antivriessoorten zijn etheenglycol, vroeger ethyleenglycol, glycerol, methanol en propyleenglycol.
Koelvloeistof is een kant en klaar product. Antivries is een toevoeging.
Zowel koelvloeistof als antivries danken hun koudebescherming aan ethyleenglycol. Toch verschilt de toepassing. Koelvloeistof is een kant en klaar product dat onverdund gebruikt wordt en speciaal ontwikkeld is voor motorblokkoeling. Antivries is goedkoper, moet zelf worden aangelengd, maar kan corrosie veroorzaken. Een goede kwaliteit koelvloeistof geeft vorstbescherming tot -40° C. De goedkopere soorten gaan minder ver, maar zijn voor Benelux gebruik meestal voldoende. In alle gevallen heeft de fabrikant corrosiewerende middelen – z.g.n. inhibitors – toegevoegd, die de agressieviteit neutraliseren. Na zo’n 2 à 3 jaar raken deze uitgewerkt en dient de koelvloeistof te worden vervangen. Het veel goedkopere antivries moet zelf aangelengd worden met water. De toegevoegde hoeveelheid bepaald de mate van vorstbestendigheid:
| Koudebescherming tot |
Mengverhouding water / antivries |
| -10ºC -20ºC -30ºC -40ºC |
80 / 20 66 / 34 56 / 44 49 / 51 |
Laat oude koelvloeistof niet gewoon weglopen bij het aftappen. De zoetheidsfactor van ge glycol maakt het tot een top favoriet drankje van katten en honden en andere harige- en gevleugelde dingen. En die gaan er kapot aan.
