Dat is een probleem waar we allemaal tegen op lopen. We gaan het verhaal maar eens stap voor stap na:
Benodigd gereedschap:
– Roest-oplosmiddel (Brunox, WD40, Valvoline 1299)
– vijl
– hamer
– koubeitel
– gasbrander, autogeen lasapparaat
– staalborstel
– set sleutels
– set wringijzers
Het losmaken van een moer of een schroef.
Het is niet altijd rozengeur en maneschijn in het leven van een restaurateur. Al in de eerste fase van demontage stuit je vaak op een terugkerend probleem: het losmaken van vasthoudende moeren. Ze zijn versmolten met de schroefdraad van de bout. Deze ‘las’ wordt veroorzaakt door corrosie. En ook bouten lijken zich voor altijd verenigd te hebben met hun behuizing. Hoe ouder het voertuig is hoe meer het zal zijn aangetast door de invloeden van vocht. De daaruit resulterende roestvorming vergroot de kans dat u het leven zuur wordt gemaakt als u wilt gaan demonteren.
Er zijn veel verbindingen met schroeven/bouten en moeren in een auto. Het is daarbij belangrijk de originele schroefbouten te behouden, niet zozeer uit respect voor de historie maar meer omdat sommige van deze schroefbouten nogal specifiek zijn.
Als zo’n onvervangbare schroef tijdens de demontage breekt, danheeft u een probleem. Zeker als de resten niet meer als voorbeeld kunnen dienen.
U zal dan een draaier/freeser als vriend zal moeten vinden die voor u een identiek exemplaar maakt. Het kapotte origineel kan daarbij op zijn best als model dienen. Gooi het dus in geen geval weg.
Door methodisch te werkenen een beetje sluwheid kan men de kern van deze ellende vermijden, zelfs al zullen sommige van deze oplossingen u barbaars voorkomen en zelfs tot de vernietiging van de moer leiden. De moer is immers meestal vervangbaar, in tegenstelling tot een bout.
Alvorens over te gaan op de praktische werkzaamheden eerst enige kleine basisch tips die handig zijn om in gedachte te houden.
Er zijn tientallen oplos-ontroestingsmiddelen op de markt. Sinds de tijd dat wij in onze werkplaats knutselen hebben we ze met liters verbruikt waardoor we soms een fortuin kwijt waren terwijl ze nauwelijks werkten. Nu gebruiken we het dure product ‘Brunox’ , het tegenwoordig vaak in de aanbieding zijn de WD 40 en het veel goedkopere Valvoline 1299 onbevangen door elkaar. Waarbij we de Valvoline bijna bij wagonladingen binnen komen. Dit middel heeft ons nooit heeft teleurgesteld. En de naamgeving is ingenieus. Het product is goed voor één manier van inzet, voor twee manieren van gebruik en deugt ook nog voor 99 andere dingen. 1299 Dus.
Daar waar andere producten ons op het belangrijkste moment in de steek lieten heeft het prijziger ‘Brunox’ zijn doelmatigheid bewezen in de definitieve eindstrijd tegen roest.
Het is daarbij natuurlijk van belang om met het correcte gereedschap te werken. Om een 6-kantige moer los te maken gebruikt men een passende dop- of pijpsleutel met inwendig zeskant of een passend stuk ‘Metrinch’ gereedschap. Inwendige zeskanten hebben veel meer grip op boutkoppen en moeren dan de exemplaren met inwendige twaalfkanten. Het voordeel daarvan is alleen dat er in beperkter ruimtes met kleinere slagen gewerkt kan worden. Met een zeskant sluit u de moer veel beter in en de er op uitgeoefende krachten worden evenredig verdeeld over het geheel van de zes vlakken, waardoor de krachtsinspanning ook doeltreffend wordt. Het uitoefenen van veel kracht kan ook gebeuren met ‘Metrinch’ gereedschap dat geschikt is voor metrische- en inchmaten.
Het geheim achter dat gereedschap is dat het aangrijpingspunt van de krachten op de flanken van de zeskant wordt uitgeoefend. De krachtsoverbrenging kan dus optimaal zijn zonder het risico dat de dop-, pijp- of sleutel ‘over de hoeken’ van de moer schiet. Het nadeel van ‘Metrinch’ ring- en steeksleutels is dat er moeilijk mee te werken is in ruimtes waar weinig ‘slagruimte’ is. •
Dat lijkt vanzelfsprekend en toch……
• Gebruik nooit een te grote hefboom.Zet dus liever geen stukken pijp op het wringijzer om dat te verlengen. Want dan bestaat het gevaar dat u de schroef te breekt die onder de moer zit. Bruut geweld levert geen oplossing. U zult zien dat een trilling tien keer doeltreffender is dan een flinke klap. Het losschroeven doet u altijd door het gereedschap naar u toe te halen: u trekt naar u toe om de uitgeoefende kracht te beheersen. Duwen is uit den boze.
• Tenslotte, maar dat is zeker niet gemakkelijk: u zult geduld moeten hebben als u uw bouten wilt behouden, boos worden is geen optie. U kunt beter de hele dag oplosmiddel gebruiken dan dat u er de haakse slijper bij gaat halen om de schroefbout te onthoofden. Dit is alleen een keuze als alle andere mogelijkheden uitputtend zijn geprobeerd. Zelfs als daar twee weken voor nodig zijn geweest. Ervaring heeft uitgewezen dat zo 90% van het originele schroeven/moeren/boutenwerk kan worden gered zonder ze meer te beschadigen dan de tand des tijds dat al heeft gedaan.
Succes!
En moerensplijter dan? Ideaal!
Anders gewoon warm stoken en starten met voorzichtig heen en weer gaan.
De slagen langzaam vergroten.
Geen houvast meer op de zeskant? Griptang pakt alles.