Het is inmiddels een ware traditie geworden. Mijn kameraad Salvatore Tundo viert samen met zijn vrouw Sjoeka en zijn Italiaanse familie jaarlijks vakantie in het zuiden van Italië, in zijn geboorteomgeving. En hij knoopt er al een tijdlang een mooie gewoonte aan vast. Ieder jaar spot hij een paar prachtige Italiaanse klassiekers. Dit jaar verraste hij mij met een Fiat 1500, en hij deed er als toetje nog een paar foto’s van een Topolino bij. Heerlijke plaatjes, die gepaard gaan met geschiedenis. En trots.
Op zaterdag 13 juli krijg ik in alle vroegte een fraaie serie beeldmateriaal uit Zuid-Italië binnen. Het wonder der techniek, bijna 2500 kilometer afstand wordt in een paar tellen overbrugd. We zijn het allemaal gewend. En het blijft bijzonder dat je binnen enkele seconden even mee wordt genomen naar de zichtbare en voelbare sfeer die fysiek gezien zo ver van je vandaan is. Dát was- in de tijd dat de afgebeelde Fiat 1500 nog nieuw werd gebouwd- ondenkbaar. En deze bijna negentig jaar oude auto krijg ik op een presenteerblaadje aangeboden van mi compagno, Italiaan met Leeuwarder bloed, Leeuwarder met Italiaans bloed.
“Deze Fiat stamt uit 1935, en heeft een heel vroege zescilinder motor aan boord”, zegt Salvatore. En daarmee heeft mijn kameraad een heel vroege 1500 te pakken, want het genoemde bouwjaar was ook het debuutjaar van de Fiat, die als noviteit dus de zescilinder in lijnmotor met 45 pk en een inhoud van 1493 cc aan boord had. De techniek en deze waarden stelden de Fiat in staat om een topsnelheid van 115-120 kilometer per uur te halen. Verder was de onafhankelijke voorwielophanging ook bepaald niet alledaags tijdens de periode dat deze luxe Fiat het levenslicht zag.
Ook was de stroomlijn van de 1500 mede bepaald door gebruik te maken van windtunneltechnologie. Opmerkelijk was dat er geen kofferklep was onder de gedeelde achterruit (hoezo, een Brilkever is uniek?). De laadruimte werd bereikt via de achterportieren, die in de c-stijl scharnierden (suicide-doors). Vervolgens klapte je de zitting van de achterbank naar voren, en dan kon je alle bagage kwijt. De Fiat 1500 werd tijdens haar loopbaan meerdere keren gemodificeerd en in vijf series gebouwd, de laatste twee series rolden na de Tweede Wereldoorlog van de band. Fiat bracht de auto als gesloten vierdeurs- en als tweedeurs cabriolet uit. Bovendien stelde de Italiaanse grootmacht ook een rollend chassis beschikbaar voor constructeurs die hun eigen creatie wilden maken op basis van de Fiat 1500, die overigens ook in Polen werd gebouwd.
Ongelooflijk eigenlijk, dat je in het thuisland nog zo’n mooi stukje traditie treft. Dáár, waar het hoort. En gezegend met een lokaal en historisch gezien verantwoord kenteken. De letters LE maken alles duidelijk, de eigenaar woont in de regio (of in de stad) Lecce. De Fiat ziet er puik uit, het zwart is stemmig, en de lijnvoering is zeker voor een auto uit dit tijdperk héél dynamisch. Tegelijkertijd druipt de vooroorlogse sfeer van de Italiaanse middenklasser, in de aankleding zie je het, en ook qua detaillering is de modern getekende Fiat een kind van zijn tijd. Fraai detail: de Fiat 1500 draagt nog een sticker op de voorruit. Het werkje stamt uit 1957, ten bewijze dat de belasting voor de auto was betaald. Mooi, en óók gewoon al 67 jaar geleden. Kleine details maken geschiedenis soms groot.
Mooi: je ziet een volksoploopje ontstaan als meerdere Italianen de Fiat in beeld krijgen. Gesticulerend, verbaasd, opgewonden, minzaam lachend: alles komt samen, hier is verholen trots op de automobiele historie zichtbaar. Kijk, dit maakten wij, dit konden wij en hier zijn wij trots op. In alles zie je de beleving die zo’n prachtig gestileerd Italiaans erfgoed losmaakt. Op een manier, zoals je die alleen in Italië treft. En het is Salvatore, die ieder jaar weer een prachtig inkijkje deelt. Op zijn eigen, trouwe manier.
Grazie amico e compagno, grazie mille!
Bellisimo!