Wankelmotoren in motorfietsen. Het idee was zo mooi

Wankelmotoren dus. Omdat we er net weer eentje zagen. Bij GeKra motors staat een voormalige Norton Wankel politiemotor. En de motor die bijna Suzuki’s bankroet veroorzaakte, de RE5, daar hebben we op gereden en we genoten van het unieke ’ronde’ motorgeluid.

Maar het Wankelconcept heeft het dus niet gehaald. Een hoog brandstof en olie verbruik, de thermische ineffectiviteit waardoor het toerental ongeveer is af te lezen aan de kleur rood van het uitlaatsysteem. De slijtage aan de dichtlijsten was ook een dingetje.

Wankelmotoren: de kinderziektes

Tot ca. 1970 gaven de afdichtingen tussen de hoeken van de rotor en de trommelwand nog veel problemen (de motoren hebben de neiging op dit punt sterk te slijten). Vanaf ca. 1970 zijn deze problemen grotendeels opgelost en is de Wankel net zo betrouwbaar als een 4 takt uit dezelfde periode.

Maar toen de Wankelmotoren er net waren kreeg hij alle aandacht van een hoop motorfabrikanten. Want het idee was top: een kleine, krachtige, trillingvrije motor met een minimum aan bewegende delen. Een motor waarvan bovendien de productiekosten nog eens laag zijn ook. Welke motorfabrikant zat daar nu niet op te wachten.

Goed voorbeeld…

Doet goed volgen. Er was dus een heel stel motorfietsmakers dat op motorblokkenjacht ging. En die kwamen (in licentie) van NSU en Sachs. De prototypes die daar uit resulteerden waren waren vaak enorm leuke probeersels, net als meer onbevangen dingen uit een pionierstijdperk zijn. En de eerste wankelmotor? Die zat in een IFA/MZ. Anton Lupei, ontwerper Erich Machus en test engineer Roland Schuster plus de technici Hans Hofer en Walther Enert bouwden een rotatiemotor in het rijwielgedeelte van een MZ BK 351. De 24 pk sterke motor werd gekoppeld aan de bestaande MZ versnellingsbak, die overigens identiek aan die van de BMW R25 was. Dat prototype werd serieus getest. Het bestaat nog steeds en momenteel staan er meer dan 38.000 kilometer op de teller.

Het tweede prototype werd in 1965 gemaakt en daarbij werd er gebruik gemaakt van de intussen goed uitgerijpte Fichtel & Sachs Wankelmotor die vanaf dat jaar mondiaal te koop was. Fichtel en Sachs was de tweede licentiehouder en Sachs gebruikte de Wankelmotor als kleine, lichte motor voor dingen als grasmaaiers en motorzagen. Maar voor de verdere ontwikkelingen die nodig waren om de slijtage an de afdichtingsstrips in het blok en de extreem hoge werktemperatuur onder controle te krijgen? Daarvoor was gewoonweg niet voldoende geld in kas bij MZ.

Yamaha probeert het ook

In 1972 verkreeg Yamaha een Wankel-licentie en daarmee werd snel een prototype gemaakt, de RZ201. Dat werd gepresenteerd op de Tokyo Motor show. De 600 cc twinrotor was vloeistof gekoeld en leverde een indrukwekkende 66 pk bij 6.000 toeren. De motorfiets zag er prima uit, maar het feit dat hij nog ver van de praktijk af stond bleek onder meer uit het ontbreken van hitteschilden in het uitlaattraject.

De Suzuki RE 5 Wankelmotor

In 1973 presenteerde Suzuki de RE5 op de Tokyo Motor show na een ontwikkelingstijd van drie jaar. Het ontwerp ervan werd als er vreemd ervaren. Maar dat kwam omdat Suzuki Giorgietto Giugiaro, de auto ontwerper, voor de looks van het instrumentenpaneel had ingehuurd. Voor de rest leek de machine heel erg op de Suzuki GT750. De RE5 was zwaar, duur, gecompliceerd en dorstig.

DKW en Sachs: De massaproducenten

In 1974 kwam Fichtel & Sachs met de Hercules W2000 met een 294 cc. 20 (later 32) pk sterke luchtgekoelde Wankelmotor met een enkele rotor. En die Hercules was de eerste, echt in massa geproduceerde Wankelmotorfiets.