De Renault 4 en de symboliek van het Monte Carlo schaalmodel

Afgelopen weekend was Auto Motor Klassiek present in Flowerdome Eelde. Daar werd traditiegetrouw Eelde Classics gehouden. Voor mij een feest van herkenning, en een heerlijke beurs om rond te lopen. En om uitgebreid op zoek te gaan naar bijzondere klassiekers, automobilia, onderdelen, brochures en miniaturen. Binnen die laatste twee categorieën slaagde ik als vanouds. Ik ging aan het einde van de dag met een originele Nederlandse Saab 96 GL folder (uit het modeljaar van mijn eigen Saab) en een NOREV modelletje van de Ford Mustang ’68 naar huis. En met nóg een trofee: de Renault 4 GTL in de schaal 1:43, én in de 1993 Monte Carlo rally uitvoering.

Het schaalmodelletje van Vitesse won het van een mooi Estafette busje, dat eveneens 43 keer was verkleind. Ik kocht het bij de stand van Renault in Miniatuur. Freddy Vossebelt had daar iets bijzonders van gemaakt, en hij verkocht exclusief Renaultmodelletjes. Over de magie van de paplepel praat ik u nog eens bij, maar reken er maar op dat er een leuk gesprek ontstond bij de kraam met kleine Renaults. Ik kocht dus mijn modelletje bij hem. En mensen, ik ben er als een kind zo blij mee. De Renault 4 Monte Carlo miniatuur is een kloppende schaalreplica van de R4GTL waarmee tijdens de jaren negentig de Monte Carlo rally werd gereden, inclusief kleurstelling, decals en rolkooi.

Wat het zo bijzonder maakt: dit Viertje representeert het origineel uit 1993. En dan weet u het wel. Dat was het laatste volledige bouwjaar van het icoon van Renault, dat bij mij al een leven lang tot de tien favoriete auto’s uit de geschiedenis behoort. Functionele en karakteristieke Franse eigenheid ten top, pretentieloos en van daaruit in staat om iedereen het maximale te bieden wat minimalisme in zich heeft. En dat was bij de R4 veel, héél veel. In alle omstandigheden. Nog steeds.

Niet voor niets reed de Renault 4 ook in zware rally’s. Zij acteerde in de Dakar-rally’s, en ook binnen andere zware beproevingen stond de R4 nog wel eens op de startlijst. Zoals in de Monte Carlo rally van 1993, waarvan de deelnamelijst ook met andere Renault modellen was gevuld. De al lang niet meer gebouwde R11, de R5 GT Turbo en de Clio 16 S stonden ook aan de start van één van de mooiste rally’s die de kalender biedt. Het was de tijd dat Toyota heel groot was geworden in competitieverband en met de Celica Turbo 4WD een knaller van een competitiewapen in huis had. Het was de tijd dat Lancia net een stap terug had gedaan in WRC verband. He tijdsgewricht leerde, dat Peugeot indruk maakte en dat de Mitsubishi Lancer EVO en de magistrale Ford Escort RS Cosworth iconen werden, en al waren. En het was het tijdperk dat de WRC wapenwedloop werd gedomineerd door piloten als Juha Kankkunen, Carlos Sainz, Miki Biasion, Didier Auriol en Francois Delecour. Als gisteren, zo voelt het. En het is echt al meer dan drie decennia geleden.

Binnen dat perspectief acteerde één van de meest sympathieke auto’s ooit tijdens de laatste dagen van januari 1993. Renault had al besloten om de R4 uit productie te nemen, de Twingo stond te trappelen om het stokje over te nemen. Jacky Cesbron en navigator Paul Giroud stonden in Reims aan de start met de rijk bestickerde (onder meer carrosseriebouwer Heuliez verbond de naam aan de rally R4GTL) en geoutilleerde Renault, en waren klaar voor het avontuur. De expeditie duurde lang, en de equipe slaagde erin om twintig van de 22 klassementsproeven te voltooien. Uiteraard: er was een rol in de marge, maar de stijgende lijn zat er zeker in.

In klassementsproef 21 (op de Col de Bleine) staakte de bemanning van het bescheiden rallywapen de strijd. Maar de Renault en haar equipe hadden zich kranig geweerd. Voor mij had de opgave iets symbolisch. Het voelde alsof de Renault 4 nu het stokje definitief overdroeg, dat het einde onvermijdelijk was. Het einde, dat met verve en innig werd omarmd. Omdat de Renault het zo lang had volgehouden. Zoals de R4 ook een lange adem had. Vergeet niet: Renault bouwde de R4 vanaf 1961, en begin 1994 stopte de productie in Marokko. De tijdgeest had het Viertje allang ingehaald, maar de legende is voor de eeuwigheid. Omdat de Franse fabrikant met de R4 in extremis het maximale haalde uit de basis van het autorijden. En van de R4 de best verkochte Franse auto uit de geschiedenis maakte.

Dát was wat ik voelde, toen ik op een mooie zaterdag in Eelde het Vitessemodelletje in mijn handen had. Ik besloot om de Estafette miniatuur nu te laten voor wat deze was. Het schaalmodel van de R4 GTL in Monte Carlo 1993 uitmonstering ging mee naar Leeuwarden. Dat besloot ik, en zonder dralen betaalde ik de vraagprijs. Omdat ik wist, dat de symboliek van dít 43 keer verkleinde model voor mij goud waard was.