Origineel of niet? Lekker belangrijk

In de klassiekerwereld is het streven naar originaliteit toch wel een dingetje. En wat ‘origineel’ is? 1) Anders 2) Apart 3) Argumentwaarde 4) Authentiek 5) Bijzonder 6) Echt 7) Eigenaardig 8) Fris 9) Geen anderen navolgend 10) Model 11) Moederblad 12) Nieuw 13) Onvervalst 14) Oorspronkelijk 15) Oorspronkelijk stuk 16) Realistisch 17) Schepper 18) Vernieuwend 19) Vindingrijk 20) Zelfbedacht 21) Zonder anderen na te volgen 22) Zoals ontworpen.

Origineel…

Daar kom je dus wel mee weg. Maar wij denken vaak in termen als ‘fabrieksorigineel’ of het wat soepeler ‘tijdsorigineel’. Fabrieksoriginaliteit wordt doorgaans belangrijker naar gelang een klassieker ouder of zeldzamer is. Theo Terwel ging bij de restauratie van zijn BMW R68 zover dat hij doorzocht totdat hij zelfs de correcte ventieldopjes had. En in het vinden van precies het goede sleuteltje voor de deksel van het tankvakje kostte hem meer tijd dan menig ouder in de opvoeding van de kids heeft gestoken.

Fabrieks- of tijdsorigineel

Tijdsoriginaliteit is een wat ruimer fenomeen. Denk aan de jaren zeventig en benzinetanks met fantasieloos fantasiespuitwerk, ‘hangoren stuurtjes’, rearsetjes en vier-in-één blèrpijpen. Na een periode waarin die motorfietsen oud waren en klassiek werden hebben dat soort tijdsiconen intussen ook waardering en waarde gekregen. Hoe lelijk het resultaat van alle werk ook is in onze huidige visie.

Harttransplantaties

Wat originaliteit een heel nieuwe lading gaf, dat was de ooit redelijk gangbare manier waarop motorfietsen van andere motorblokken werden voorzien. Een BMW frame hoefde maar iets verlengd te worden om er een VW blok in te hangen en dat soort acties liep uit in het ooit befaamde fenomeen ‘Koning Zelfbouw’, waar motorfietsen werden voorzien van NSU blokken, 2 CV motoren of GS viercilinders, Renault krachtbronnen, Alfa Romeo Boxers en de dynamische Honda S800 pk pakhuisjes en ga zo maar door. Dat was in de tijd voordat vakmensen in Nederland op de lijst van beschermde diersoorten kwamen.

Van maatwerk naar confectie

Tegenwoordig is het ‘zelf bouwen’ verworden tot het bestellen en monteren van gadgets uit dikke catalogi. Maar van al die ‘niet originele’ motorfietsen moeten er toch nog veel een sluimerend bestaan leiden – of ‘lijden’. Heel af en toe duikt er nog een overlevende uit de Koning Zelfbouwtijd op. Maar wij zijn erg nieuwsgierig wat er voor moois in de herinneringen of schuren van de AMK lezers staat.

Met al die afwijkingen van fabrieksoriginaliteit zitten we dan met het vroege werk van Frans de Weerdt, intussen volstrekt onacceptabele uitlaatsystemen. (Ooit testte Das Motorrad vier-in-één sets voor de Kawa Z900. De minst presterende veranderde zomaar 14 pk aan vermogen in netto geluidsoverlast.) En meer optisch en akoestisch geweld. Maar wat veel interessanter is, dat zijn de motorfietsen die ooit zo ver verbouwd zijn, dat er heel andere motorblokken inkwamen dan dat de fabriek ooit had durven dromen.

Op zoek naar originaliteit

Als een soort eerbetoon aan die tijden vragen we je dus eens in oude fotoboeken en achter in de schuur te kijken. Bij serieus omgebouwde motorfietsen gaat het natuurlijk om de constructieve veiligheid. Voor 1975 waren er bovendien geen glashelder omschreven typegoedkeuringen. Dat gaf nogal wat ontwerpvrijheid. Daarbij is onze RDW nog steeds de moeilijkste niet als het om blokmodificaties/vervangingen gaat. Als het aantal cilinders en de cilinderinhoud bij benadering op het kenteken klopt, als de wielbasis minder dan 11 cm gegroeid is, als  het vermogen niet meer dan 40% hoger is dan het origineel ooit was, dan ben je zelfs gewoon legaal op weg.

Op kenteken een XS1…

Dat had Soichiro Honda nooit bedacht!

De Yamahalf

Dat kan natuurlijk ook