Hij behoort tot een bijzondere categorie van auto’s, die grondvormelijk in haast ongewijzigde vorm meerdere decennia werd gebouwd. Liever gezegd: Togliatti bouwt hem nog steeds. De aaibare terrein-Rus is een legende geworden, en zeer geliefd als klassieker. We hebben het over de onsterfelijke Lada Niva. Een technisch verhaal wordt het niet. Het is een ode.
De Lada Niva kwam na een ontwikkelingsperiode van zeven jaar officieel als VAZ 2121 ter wereld. Uiteraard werd de auto ontwikkeld voor de thuismarkt, waar hij op de weg, op het platteland en in de onbegaanbare gebieden ingezet kon worden. Hij debuteerde als driedeurs auto met een 4 x 4 aandrijving en een 1570 cc motor met één dubbele Weber carburateur. De motor stamde uit de Lada 1600 GL (VAZ 2106). De Russen slaagden erin om terreinrakker te ontwerpen die veel groter leek dan zijn daadwerkelijke 3 meter 72. De Niva had in uiterlijk opzicht de nodige Fiat-trekken, en had bijvoorbeeld ook als Campagnola door het leven kunnen gaan. De Lada had de Fiat-badge echter niet nodig om van meet af aan veel gevraagd te worden. Zijn terreinvaardigheid en dagelijkse bruikbaarheid waren voor velen binnen en buiten de Sovjet-Unie reden genoeg om de Lada te kopen. Voor zakelijk gebruik, voor publiek gebruik, of gewoon privé.
Stationwagen met terreinwagencapaciteiten
De pers omschreef de Niva als stationwagen met terreinwagencapaciteiten. Vandaag de dag noemen wij dat heel modern Sport Utility Vehicle, maar toen- in de jaren zeventig- was geluk nog heel gewoon. De Niva (VAZ 2121) creëerde zijn eigen plekje binnen het terreinwagenspectrum. Hij had na zijn introductie dankzij zijn formaat en zijn afgeronde vormen tegelijkertijd iets aaibaars. Technisch was de auto toegerust op rijden in terreinomstandigheden. Zo had hij een tussenbak met vergrendelingsfunctie, een mogelijkheid om de hoge en lage gearing in te schakelen, een dubbel uitgevoerd remsysteem. De afwerking was utilitair, zonder dat het Spartaans werd. Zo kreeg de Niva niet alleen de al genoemde motor uit de Lada 1600 GL, maar ook een aantal accessoires. Maar toch hield Lada veel functioneel bij de Niva. Het meubilair kreeg kunstleer, de vloer werd uitgerust met rubberen matten. Naar goed Russisch gebruik zat er een joekel van een koelsysteem (10,5 liter) en een dito kachel in. Ook leverde Lada standaard en bijzondere complete gereedschapstas. De grote terreinwielen maakten de Lada extra onweerstaanbaar en bruikbaar voor lieden, die vaak weg van de snelweg wilden.
Overal ingezet
Een Niva kwam na zijn introductie grondvormelijk over, met een vriendelijke knipoog. Hij was binnen het segment van de 4 x 4 auto’s een betaalbaar alternatief. En een alternatief, dat zijn hand niet omdraaide voor stevig terrein en indrukwekkende hellingen. De Rus verraste menigeen, en maakte het overal en nergens de veel duurdere concurrentie binnen de terreinmarkt enorm moeilijk. Ondertussen werd de Lada overal ingezet. In rally’s, als transportmiddel tijdens grootscheepse bouwprojecten, noem het maar op. Dit was geen salonsocialist of -communist. Zo u wilt. De Niva stak de handen uit de mouwen, en sprak een steeds breder publiek aan.
Uitbreiding en handelsnaamwijziging
Lada had al snel in de gaten dat de Niva een schot in de roos was. En Lada breidde het programma uit. Men bracht de 1300-versie, en er kwamen in de loop van de jaren extra carrosserievarianten en toepassingen. In de jaren negentig voerde Lada uiterlijke aanpassingen aan het oorspronkelijke concept door en introduceerde men ook de 1700-motoren met carburateur en injectie. Er kwamen verlengde uitvoeringen met drie en vijf deuren. Er was een versie leverbaar (21215) met de 1.9 dieselmotor van PSA. En noem maar op. De Niva was veelzijdig, maar werd jarenlang niet als Niva verkocht. Een samenwerking tussen Lada en GM leverde niet alleen een heel anders geconstrueerde Chevrolet Niva op. Vanaf de tweede helft van de jaren negentig stond de Rus tot 2020 marktafhankelijk onder meerdere namen in de showroom: als Niva, als Niva 4 x 4 of als 4 x 4.
Accentverschuiving met behoud van identiteit
Lada pleegde in de loop van de jaren cosmetische en technische ingrepen. En wie een Niva uit de laatste bouwjaren ziet, kan er niet omheen: het accent is verschoven naar een combinatie van stoer en luxe. Wat hij al had, behield hij: de oervorm. In Nederland werd hij in 2010 trouwens van tafel geveegd, want de Co2 taks maakte van de Rus in Nederland een onbetaalbaar object. Maar Lada bouwde de 4 x 4 vrolijk verder. Dat gebeurt nog steeds. Onder de naam Niva Legend verscheen de Rus vanaf 2019 in mooie en lekker uitgeruste of steeds meer praktische uitmonsteringen. En onlangs presenteerde de Russische fabrikant nog een nieuwe loot aan de Niva-stam: de Legend Bronto. Het feit dat de Niva nog altijd nieuw van de band rolt en dat is in deze tijd van zware milieu- en veiligheidseisen een prestatie van formaat.
Na verdwijnen Defender langst gebouwde 4 x 4
Jarenlang was de Land Rover Defender samen met zijn voorgangers de langst gebouwde auto, zéker binnen dit segment. Maar toen de Brit enkele jaren geleden met pensioen ging, werd de Niva ineens de langst gebouwde off-roader. De Lada verlengt die termijn nog steeds, want hij rolt vrolijk van de band. Ondertussen is de status van de Lada Niva als klassieker rijzende. Wie nu in de markt is voor een klassieke Niva: weest er snel bij, want de verwachting is gerechtvaardigd dat je zeker voor het oer model straks behoorlijk stijgende prijzen gaat zien. Een beetje knap exemplaar is zomaar weg, zo weten we inmiddels uit eerste hand.
Dagelijks inzetbare cultauto
Zijn toenemende (klassieke) populariteit verbaast eigenlijk niet. Zijn klassieke oervormen, zijn oerkracht en zijn mogelijkheden om overal te komen maken van de 45-jarige een functionele terrein evergreen. En daarnaast rijdt een Lada Niva gemakkelijker dan gedacht. Hij toont al bijna 45 jaar aan dat hij doet wat hij moet doen. Ja, hij is intussen iets meer flaneermeneer dan vroeger, zéker voor de late versies geldt dat. Maar hij blijft cult. Omdat hij de ultieme combinatie is van onverschrokken, onsterfelijk en sympathiek. En wat ook geldt: iedere Niva kun je dagelijks inzetten, mits je niet teveel haast hebt. In zo’n auto wil je werken, genieten, beleven en rijden. Пусть вы останетесь с нами надолго, Нива! Dat je nog maar lang bij ons mag blijven, Niva!
Hierbij een paar foto’s van de veelbesproken Lada gereedschapset.
Hij zal vast niet geheel compleet meer zijn, ik heb deze een keer gescoord op een rommelmarkt.
Bandenlichters zaten er ook in, bandenpomp en zelfs een manometer om de bandenspanning te controleren.
inhoud
Manometer, houd na chekken de druk vast, dus met een “reset” knopje.
Deze set is met slinger, dus uit de jaren 70
In 1980 verdween het gat in de voorbumper voor het aanzwengelen.
Het aanslingeren wel enorm zwaar en niet zonder enig risico wegens de terugslag (mijn 2103 was uit 1976) gelukkig nooit nodig gehad.
Ik weet nog zo goed dat ze net nieuw op de markt kwamen. Als klein jongentje al onder de indruk van zijn chunky voorkomen. Een paar jaar geleden kon ik het niet laten en heb ik een mk1 1600 uit 1983 op de kop getikt. Het was kort nadat onze regering de overgangsregeling voor klassiekers van 25 tot 40 jaar oud introduceerde. Vorige eigenaar had de Niva net op LPG omgebouwd en had er toen geen puf meer in, toen hij weer volle mep belasting moest gaan betalen. Hij staat nu in de garage van mn vakantieadres.
Stapje bij beetje lap ik de Niva op als ik er zin in heb. Onderdelen zijn zeer goed te krijgen en bijzonder betaalbaar. Alles is te repareren, al wil je een los veertje van een persklep uit de benzinepomp hebben. De body heeft wel behoorlijk wat roestschade aan de bodem, maar dat kan rechttoe rechtaan gelast worden. De carrosserie heeft inmiddels dezelfde kleur als het hek van de tuin: uit de grote pot Hammerite Grijs. Cilinderkop 1,5 mm gevlakt, voortrein ,vooras en achteras inmiddels gerestaureerd tot 0km, electronische ontsteking, enz
paar lekkere plaatjes
proost
samen met de MGB v8
Mijn eerste auto, in smurfenblauw, eentje uit 1990. Vrienden in de kunstscene en designerwereld gingen kwijlen bij de verschijning ervan. Zoveel lol ermee gehad. Uiteindelijk is ze via een barrelrace in Afrika beland. Ik vraag me af hoe het met haar gaat.
Het verhaal van Peter komt mij erg bekend voor. Ik heb de zelfde ervaring en vond de Lada 1500s een super auto. 5 jaar probleemloos in gereden en later ook nog een Lada 1200 stationcar gereden. In een woord een top auto. Het is inderdaad jammer dat de Lada Niva een benzine slupper is en zeker met de huidige benzine prijzen en de uitstoot niet meer aantrekkelijk .Op de veilingsite van BVA staat een blauwe Lada 1500 te koop. Kreeg toch wel een beetje heimwee.
In Noord Frankrijk op het bebosde en beweide land reden en rijden ze nog vaak. Goedkoop, sterk, wendbaar, ook als trekker (tractor) staat de Niva zijn mannetje.
Aan de andere kant, zeker op de witte Niva’s zie je na enige tijd wel de oxidatie toeslaan (roest) op alle onderdelen. Dat is het gevolg van goedkoop en sterk.
Plastiek is zeer beperkt toegepast. Ook dat is wel logisch. Welke plastiek is nog flex onder ver 0 graden?
Met een moderne SUV heeft de Niva weinig te maken, het is een slim wagentje in de geest van de 2CV, eerste Kevers, R4 met winterbanden en de Willy’s Jeep.
Tijdens menig ‘off-road event’ doet een Lada Niva zijn concurrenten gewoon ‘de broek uit’. Ze zijn gewoon kei goed. In het dagelijks leven, op strakke asfaltwegen, is ie naar mijn weten wel dorstiger dan vergelijkbare concurrenten. Dat is dan weer jammer. Met een Niva maak je een statement, en terecht! Ik blijf het een bijzondere auto vinden.
Als ik terugkijk naar mijn Lada 1500S, dan had deze een bak met zeer korte verhoudingen.
3000 toeren in z’n 4 bij 80km/u en dat ging maar door tot +160 km/u
Niet vreemd dat het verbruik op de snelweg hoger was dan normaal, het was een toerenklopper.
Lange bakverhoudingen of een 5e versnelling had ik er toen ook op gewenst, maar je kan nu eenmaal niet alles hebben voor weinig, Nieuw waren ze trouwens ook belachelijk goedkoop als je het vergelijkt met de prijzen van nu (in verhouding tot je inkomen)
en ja, de Lada (of Zighuli) 2103 (of 1500S) had ook standaard een toerenteller aan boord, rode veiligheidsverlichting in de voordeuren bij het openen, hoofdsteunen, houtfineer-dashboard, verlichting in koffer en onder motorkap en een zeer uitgebreide gereedschappen, inclusief bandenpomp, looplamp, slinger etc…
In de winter van 1983 reed ik met deze Lada 1500S (2103). Bij een temperatuur van -22C lukte het mijn collega’s niet meer om te starten met hun kleine nieuwe wagens. Ondanks de aankoopprijs van (omgerekend) 200,- euro en 150.000 km startte dit goedkope tweedehandsje onmiddellijk en zonder haperen bij -22
De 1500 cc was best pittig met zijn dubbele carburator. Ik heb er zelf 60.000 km zonder problemen mee gereden.
De 1500S had dezelfde techniek als de Niva, (alleen geen 4×4) en van bovendimensioneel sterk gebouwd. Ik heb er goede herinneringen aan overgehouden.
De 1500S was wit toen ik deze kocht. Een pot verf was goedkoper als een nieuwe, dus snel een leuker kleurtje gegeven.
dat had je dan mooi gedaan Peter! Staat hem goed!
dank!
coole two-tone!