Ish, zeldzaam en toch niet gezocht…

Wat moet je als motorhandelaar tegen een twijfelende gegadigde zeggen als je het zelf ook niet meer weet? “Maar hij is paars. Paars! PAARS!!! Koop hem dan toch!”

Ish… Of zo

IZj (Russisch: ИЖ) is een Russisch motorfietsmerk, geproduceerd in Izjevsk door Izjmasj, vanaf 1996 IzjMoto. Mooie ouwe mechanische artefacten, deze Russische werkdieren.

Want werkdieren, dat zijn deze 350 cc tweetakten

Ze zijn er helemaal voor gemaakt om met een derde wiel vervoer voor een hele familie plus alle spullen te verzorgen. Niet uit passie, maar uit bittere noodzaak. En dat geldt vandaag de dag nog steeds. Want wat ooit de Sovjet-Unie was, dat bestaat nu nog steeds buiten de stedelijke centra en een beperkt aantal geboren ondernemers uit platteland anno 1950 en armoede. Gemotoriseerd transport is er nog geen ‘fun’dingetje of lifestyle. Maar de Ish heeft aanzienlijk meer koppel dan een Jawa 350 twin en met een solo Ish met zijspanoverbrenging kun je meesterlijke wheelies trekken.

In Den Beginne

De eerste ‘Russische’ motoren (IL-1) waren gebaseerd op Harley-Davidsons en Indians, maar hadden wel een eigen 1200 cc V-twin motor. De IL-1 ging niet in productie omdat het idee te lomp was. De typeaanduidingen waren simpel, in 1928 werden de IL-1 t/m 5 gebouwd. De 1 en 2 hadden de eigen V-twin, de 3 had een 750 cc Wanderer-V-twin, de 4 een eigen eencilinder tweetakt en de 5 een 500 cc Neander-blok. Vanaf 1933 werden lichtere tweetaktmodellen gebouwd. Deze waren afgekeken van de DKW L 300.

Massaproductie van motorfietsen begon in 1946 onder de naam IZ

IZj werd in het Westen redelijk bekend als producent van de Jupiter- en Planeta-motorfietsen. De Planeta-modellen werden in 1962 geïntroduceerd, de Jupiter-modellen in 1965. In sommige landen (o.a. Groot-Brittannië) verkocht onder de naam Cossack. IZj werd een van de grootste fabrikanten van motorfietsen in de USSR, voornamelijk gespecialiseerd in middelgrote motorfietsen in de 350 cc klasse.

In 2009, 80 jaar na de eerste Russische motorfietsbouw, werd de productie gestaakt.

Tot die tijd bleven deze motorfietsen het bewijs dat dingen uit de voormalige Sovjet-Unie lomp, degelijk en zwaar waren uitgevoerd. Helaas gaf dat in samenhang met een bedenkelijke kwaliteit niet het ultiem gewenste eindresultaat. Maar de hele opzet was zo eenvoudig dat je zo’n product onderweg met het geleverde boordgereedschap, een blok hout en wat geduld altijd weer aan de gang kreeg.

Deviezen gezocht

In de wanhoop om aan Westerse deviezen te komen bedachten ze bij Ish de laatste noodsprong: ze gaven hun 350 cc twin een resolute make-over. Ze gaven hem een strak moderne styling en sparkelende kleuren. Het resultaat? Dat kun je hartveroverend of spuuglelijk vinden. Maar het is in de tijd waarin we nu leven in elk geval het overtuigende bewijs dat klassieke motorfietsen niet onbetaalbaar hoeven te zijn. Integendeel.

Ish… Of zo

In het Russisch heet de fabriek IZj, maar door foutieve vertalingen uit het Cyrillische schrift lees je ook weleens Ish, Iesch, Isch, IJ of Ug.

Ons fotomodel kwam tijdens een ongepland bezoek aan Loods 8 uit Arnhem net uit het bedrijfsbusje. De motor is blijkbaar nieuw aangeschaft door een medewerker van een grote psychiatrische instelling die de machine alleen op het ‘bedrijfsterrein’ heeft gebruikt. Misschien was hij dus toch vaste bewoner in plaats van medewerker. Maar dat maakt de vondst er niet minder om. En of deze late Ish nu mooi of lelijk is? Daar durven we niets over te zeggen omdat smaken verschillen.