Stekkerverbindingen

Roest een probleem? Welnee! Elektriteit is een probleem. Stekker verbindingen. Soldeerverbindingen. Kroonsteentjes. Kroonsteentjes? NEEN! Gebruik nooit kroonsteentjes!

De meest klassieke verbindingen zijn die met oogstekkertjes. En dan moeten ze nog aan de draad gesoldeerd zijn ook.  Klemmen met AMP stekkertjes wordt, hoe praktisch ook, toch als wat hobbymatigs gezien, Op –bijvoorbeeld- de spanningsregelaar, de bobine(s) en instrumenten zitten dan draadeindjes van meestal een millimeter of 4. Even een vingertje zuurvrije vaseline er langs.  Het betreffende stekkeroogje er over. Vreetringetje er op. Moertje er op. Voorzichtig aandraaien. Klaar. Maar niet voor dertig of veertig jaar.

Vanaf de zestiger jaren begon de industrie met schuif stekkers te werken. Het beste  idee was van AMP incorperated, inmiddels deel van de Tyco groep. De intussen befaamde ‘mannetjes’ en ‘vrouwtjes’ met hun kleurcodes voor de draaddiktes plus amperages en in een scala aan uitvoeringen werden de norm totdat bedrading zo ingewikkeld werd dat de fabrikanten over gingen op het gebruik van multi connector blokken. Nu worden ze voornamelijk door ‘ons’ hobbyrijders gebruikt. En intussen beginnen die multiconnectorblokken tot onze meest gehate kwelduivels te worden.

De AMP stekkertjes deden het prima. Maar naar gelang ze langer in een vochtige zaten kwam er oxide tussen de verbindingen. Die oxide zorgen voor overgangsweerstanden, voor warmte ontwikkeling in plaats van  contact. De zichtbare resultaten zijn groenig uitgeslagen verbindingen en mogelijk verharding, of het smelten van de isolatie, door verhitting vanwege de overgangsweerstand. De gevolgen daar van zie je vaak al aan de buitenkant.

In lichtere gevallen volstaat het dan om de verbinding te douchen met een spuitbus contactspray of WD40 en de verbinding een paar keer te lossen en weer op te steken. Even aan-aaien met en fijn stukje schuurpapier gaat ook als een en ander bereikbaar is. Als de zaak echt geoxideerd is, dan moeten we even een stap verder gaan. Want vaak zitten de problemen dan in de verbinding tussen de draad en de stekker. Door oxidatie van de soldeer aansluiting of de klem aansluiting. Dan helpt eigenlijk alleen het kort afknippen van de stekker om die door een nieuwe te vervangen. Ook handig om te weten: met de stijgende koperprijzen daalt de stekkerkwaliteit van de exemplaren die je bij de Praxis en zo haalt.

Het aanzetten van een nieuwe stekker kan het best gebeuren door hem aan te solderen. Doe dat met een soldeerbout die zoveel vermogen levert dat de soldeeractie zo kort mogelijk duurt. Zo wordt verhitting van een te groot deel van de kabel – en dus de thermische belasting van de isolatie – zoveel mogelijk vermeden. Gebruik voor het solderen zuurvrije soldeervloeistof. Vet de nieuwe verbinding in met zuurvrije vaseline.

De op een na beste manier wordt dus het meest gebruikt. Dat is een keuze uit verantwoorde gemakzucht De AMP schuifstekkers worden op alle beurzen en mij elke bouwmarkt aangeboden. De exemplaren uit de befaamde ‘knakenbakken’ laten we liggen. Ze zijn van inferieur materiaal. Let er bij het aanklemmen op dat de blanke draad of draden goed door hun klemmend gedeelde in de steker steken. Het gebeurt maar al te vaak dat de draad alleen maar vast lijkt te zitten. En dat werkt dus niet.

Met de in een ‘beginnersset’ bijgeleverde of naderhand aangeschafte professionele knijptang worden de stekkers om  het gestripte draadeind geklemd. Mogelijk is dat ergens in het verleden van ons voertuig gedaan door de stekker met een waterpomptang over de gestripte koperkern te knijpen. Misschien zelfs over een koperkern die niet voldoende blank was gemaakt. En daarom zitten we nu met de ellende. De losse koperdraadjes waaruit een kabel bestaat zijn zo jarenlang onbeschermd geweest. Uit zelfbescherming heeft elk apart draadje een groenig oxidejasje aangetrokken. En al die oxide werkt dan weer isolerend. Geeft geen stroom door. Wekt warmte op.

AMP stekkers kunnen een prima verbinding vormen, maar dan zijn er een paar randvoorwaarden nodig. Ten eerste moet de draad over een voldoende lengte gestript worden. De AMP stekkers met rode aanduiding moeten over een lengte van 5mm vrij van isolatie gemaakt worden. De bij ons vaker voorkomende blauwe AMP stekkers moeten over 6mm gestript worden.

Geef de net gestripte koperkernen likje zuurvrije vaseline en schuif de AMP stekker over de blanke draad. Tulp het doorgestoken uiteinde wat uit met een priem en geef het nog een extra likje zuurvrije vaseline.

Knijp de verbinding vervolgens met het overeenkomstig gekleurde bekken van de AMP tang. Knijp vervolgens de plastic overlap van het rode of gele- isolatiehulsje om de isolatie van de draad.

Zorg er ook voor dat zulke verbindingen ‘afwaterend’ zijn, dat omlaaglopend (condens)water via het vrouwtje overloopt naar het mannetje en dan weer naar de bedrading.

Heel veel van onze problemen zijn echter te wijten aan een geblokkeerde afvoer, in plaats van een haperende toevoer. En dat komt dus niet alleen voor bij Italiaanse klassiekers! We hebben het over massa problemen. Die kunnen een massa onverklaabare storingen geven. Want die retourleiding is van belang voor de kringloop.

De problemen zitten hem de plekken waar er metaal op metaal verbindingen zitten. Of zouden moeten zitten. Tussen instrumenthouders en de bevestiging er van. Tussen motor- en chassisdelen. Dat soort problemen is prettig om op te lossen. Ze zijn vaak te vinden door met een lang stuk draad even een extern massa verbindinkje te trekken tussen bijvoorbeeld een niet funktionerend achterlicht en de massa van de accu. Dat zet alle verdere mogelijkheden of moeilijkheden buiten spel. Bij de automaterialenhandel is er geweven massadraad te koop. Vaak kompleet op lengte met aangesoldeerde ogen. Zorg als zo’n kabel vanaf het weigerende deel ‘aan massa wordt gelegd voor een blank metallieke aansluiting en pak ook hier het potje zuurvrije vaseline er bij. Voor de motorrijders onder ons: het is heel belangrijk dat het balhoofd en de voorvork massa maken. De verbinding er tussen wordt gevormd door in een bedje van vet lopende kogellagers plus de tellerkabels. Het is verwondferlijk hoeveel onverklaarbare problemen er verdwijnen als er een massaverbinding tussen de vork en het frame is gemaakt.

Maar soms blijven we onverklaarbare storingen houden. Dan helpt er maar een ding: het doormeten per kabel in de draadboom. Want ook in het keurig ingetapede- of in krimpfolie zittende deel van die kabelboom kan malheur zitten. Zo kunnen er draadbreuken zitten in ogenschijnlijk perfecte stukken bedrading. En wat ook meer dan eens is gebeurd: door de loop der jaren kunnen gesoldeerde aansluiting in de kabelboom verharden of zich zelfs chemisch ontleden. Daarom is het handig soldeerwerk te doen met een zuurvrije soldeervloeistof.

Want zelfs de meest perfecte restauratie kan tot stilstand komen door een losse verbinding in ‘het elektriek’.

Wat kabeldiameters en hun maximaal toelaatbare amperage
0,65mm2, max. 5 Amp., voor bijvoorbeeld aansturing van relais
2 mm2, max. 17-18 Amp. voor bijvoorbeeld  koplampen
6 mm2 – 7 mm2, 40-50 Amp. voor bijvoorbeeld de dynamo
23mm2, 60 Amp, voor de startmotor

Oh ja; gebruik NOOIT snelklemfittingen. En bekijk een auto of motor waar op die gebruikt zijn met de uiterste argdocht en achterwaan