Voor 1988 had Zastava ingehaakt op Het Milieu: De Zastava 45A en de Zastava 55A waren voorzien van een katalysator. Maar de gewone 55 verdween, net als de 65GTL (een Fiat met de achterkant van de Simca 1100). En dan was er nog steeds de Zastava Yugo. En dat was een auto waarvan er al snel de gruwelijkste verhalen de ronde over deden.
Een succes in the States
Opvallend was, dat de Zastava Yugo ook het eerste serieus Joegoslavische product was dat de Amerikaanse markt haalde. In de States was de Zastava Yugo 45 een van de daar meest succesvolle compacte Europese importauto’s. Kort na aanschaf waren bijna 60.000 Amerikaanse consumenten het er echter bijna unaniem over eens dat er zelden of nooit een auto was gemaakt die meer mankementen vertoonde en zo weinig weerstand had tegen normaal gebruik als de uit ‘Joegoslavië’ afkomstige Zastava.
Een eigen model
Eerst bouwde Zastava FIATS onder licentie. In 1979 introduceerde voormalig licentiebouwer voor het eerst een soort van eigen ontwerp. De Yugo 45. Die was technisch gebaseerd op de populaire Fiat 127, maar had een veel hoekiger carrosserie en een wat kortere wielbasis. Door de vormgeving had je er redelijk veel ruimte in voor vier personen en de auto had door de gekozen constructie een behoorlijke wegligging.
En hij leek een beetje op een Autobiancchi. Dat was een plus. Met een motor van maar 903cc, kwam de Zastava Yugo tot 45 pk en een best indrukwekkende top van 130 km/u. Je moest wel flink schakelen om tot die prestaties te komen, en dan was het brandstofverbruik redelijk vaak een net zo indrukwekkende 1 op 10. Er waren ook 1300 cc Yugo’s.
Een favoriet vakantieland
De Zastava Yugo kwam natuurlijk uit het toenmalig favoriete Oostblok vakantieland Joegoslavië. Alleen dat al maakte dat hij hier vriendelijk werd ontvangen. Maar ook in de Nederlandse pers werd geconcludeerd dat het autootje van niet al te beste delen was samen geknutseld. De motivatie om een goed product te maken zat er bij de communistische Partijgenoten niet echt in. De slechte afwerking was al direct duidelijk door de slordige manier waarop hang en sluitwerk was gemonteerd.
De bouwkwaliteit en de algemene stand van zaken bij zo’n Yugootje lag mijlenver van wat de westerse consumenten inmiddels als norm hadden. De vormgeving van het interieur was niet alleen gedateerd, maar het zitcomfort was symbolisch en het bedieningsgemak was ook duidelijk een versie 1.0.
De pers zag het somber in
Al met al was er weinig buiten de prijs dat in het voordeel van zo’n Zastava Yugo sprak. De kans op grote verkoopsuccessen in Het Westen werden dan ook terecht laag ingeschat. Het enige verkoopargument van de Zastava Yugo was de aanschafprijs. Dat het autootje direct na aanschaf ongeveer een inruil/wederverkoopwaarde van ongeveer nul had nivelleerde dat voordeel weer serieus.
Het serieuze advies dat uit de diverse binnen- en buitenlandse autobladen sprak was dan ook duidelijk: Koop maar een gebruikte auto van een echt merk. Zelfs als er in aanmerking werd genomen dat de Zastava Yugo in 1988 een sportstuur, driepuntsgordels voor de voorste inzittenden, een uitneembare hoedenplak, een zonneklep met make-up spiegel en een benzinetank slot had. Plus tandheugel besturing, schijfremmen voor en een ruitenwisser op de achterruit.
Intussen zijn we dertig jaar verder
En nu zijn er Zastava Yugo liefhebbers omdat het karretje nu gewaardeerd wordt op zijn Oostblok nostalgie en zijn 100 procents dodderigheidsfactor. Maar dat ze daardoor opeens waarde hebben gekregen? Nou neuh…
Ehhh, de 65GTL het front en midden van een Fiat 127? Volgens mij was was het tot de achterkant een Fiat 128, en ja, daar zat dan een soort van Simca 1100 kont op.
Een aanvulling, erg leuk geschreven met fantastisch mooie foto rapportage: https://www.automobilemag.com/news/classic-drive-1984-yugo-bavaria-serbia-feature/?sm_id=organic_fb_AMAG_trueanthem&utm_campaign&utm_content=5c2bc6d104d3010a2e2c7a54&utm_medium&utm_source&fbclid=IwAR35v5ckwCr6fu2hedudLSrHREWFAJfDr2NmWT0_tw7lMjLlXm6ZFEBDwhk
Beste Steven, Ik heb er niet alleen in gereden, ik heb er eentje gehad:-) Plus een FSO en een Lada. En ik rij al 25+ jaar Russische zijspancombinaties. Ik heb altijd een zwak voor de producten uit het ex oostblok gehad. Maar ik heb ook altijd gesnapt dat er mensen zijn die ze naar westerse maatstaven volledig onder de maat vonden. En wat maakt het uit of jouw geliefde Yugo en mijn Ural in diverse bladen/sites in alle landen ter wereld zijn uitgeroepen tot ‘slechtste aller tijden’? Het gaat om ons plezier. En als je Yugo – alweer met alle respect – er nog een beetje netjes uit ziet? Dan wil ik graag een afspraak met je maken om er een verhaal in AutoMotorKlassiek over te maken.
Beste Rolf, ik lees je artikelen altijd met veel plezier maar was bij deze niet helemaal onbevooroordeeld, ik heb ergens wat blinde vlekken ?. Ik heb een zwak voor de “underdog” qua automobielen en uniek (want dat zijn ze inmiddels wel in Nederland) is ook een pré wat mij betreft. Ik zou graag wat meer vertellen over mijn knaloranje Zastava Jugo45A voor een artikel.
Wat een overbodig artikel, de auteur heeft er vast nog nooit in gereden.. Ik heb zelf een Yugo 45A met 903 cc motor. De motor staat sowieso bekend als betrouwbaar en aan het hang en sluitwerk mankeerd niks. Het autotje zit slim en overzichtelijk in elkaar en alles is eenvoudig te demonteren en monteren. In de verenigde staten waren zo gewoon niet bekend met Italiaanse techniek die je nu eenmaal goed moet onderhouden. Zoals met alle Fiat motoren van dit type maar ook anderen, moest je bijvoorbeeld de distributieriem bij iedere 30k kilometer vervangen (kost nagenoeg niks), deed je dat niet dan was het einde oefening. Het werd beschouwd als wegwerpartikel, ook vanwege de prijs (asbak vol ? weg ermee) Verder zitten schijfremmen en alle andere zaken die worden genoemd als van na 1988 ook in die van mij (bouwjaar 1983). In heel voormalig Jugoslavië rijden er nog tienduizenden rond, overal kom je ze tegen, ze houden het dus lang vol ook al waren ze daar nooit voor bedoeld.