Maar het is wel verstandig om te sleutelen in een schone, goed verlichte omgeving
Chaos getuigt nooit van vakmanschap. Hooguit van genialiteit. Met wat gereedschap, rust, je goede verstand en Internet kom je een heel eind. Op YouTube staan een heleboel filmpjes over het doen van gericht Sleutelen voor beginners aan talloze types auto´s en motoren.
De spanning eraf
Maar wat basiskennis blijft handig. Maak bij het sleutelen bijvoorbeeld altijd eerst de accukabel los, maar haal daarvoor en voor alle zekerheid eerst de contactsleutel uit het slot. Maak als eerste de negatieve (-) pool los en zorg dat die geen contact met de accu meer kan maken. Als je zou beginnen met de plus en je gereedschap komt in aanraking met de rest van de motorfiets (lees: massa) maak je kortsluiting met alle eventuele gevolgen van dien. Maak daarna de plus (+) pool los. Dan kunnen er geen vonkende misverstanden optreden tijdens het sleutelen. En dat sleutelen begint met de strijdkreet “Links is Los”. En zo was er iemand die een krukasmoer zelfs niet loskreeg nadat hij een pijp van een meter als verlengstuk op zijn dopsleutel had gezet… Oeps… Rechtse draad.
Zie dat zo: een krukas draait een bepaalde kant op
Bij gewone linkse draad zou de draad op de krukas zich feitelijk ‘uit de moer’ draaien vanwege zijn intrinsieke draairichting. Bij gebruik van rechtse draad, draait de krukas de moer in theorie vaster of houdt hem in elk geval betamelijk op zijn plek. Loslopende moeren? Dat zijn dingen die je niet wilt hebben. Vallende boutjes en moeren trouwens ook niet. Ze hebben de neiging zich ergens hinderlijk klem te zetten, zich te verstoppen of anderszins voor hinder te zorgen. Mochten ze in de krochten tussen frame en plaatwerk verdwijnen, dan helpt een speurtocht met fel licht en het schudden van de motor. En zo’n klein magneetje op een uitschuifbaar stokje. Bij het schudden valt zo´n bout, ring of moer of ring met wat geluk met een droge tik op de grond. Waar hij doorgaans onvindbaar blijft. Maar dat kan ook aan onze voorbeeldgrond liggen.
Is alles los?
Als beginnend sleutelaar is het ook fijn om te weten dat dingen pas verwijderd kunnen worden als alle verbindingen ertussen los zijn. Het is hoogst frustrerend dat het soepel van het frame tillen van de benzinetank opeens kort wordt gestopt doordat de snoertje van de benzinemeter nog vast zit.
Kunststof deksels en ander gedoe willen ook nog wel eens op een onverwacht extra punt vastzitten. Blijf daarom altijd rustig en forceer niets. Want een afgebroken montagesteun aan een deksel kan meer dan hinderlijk zijn. En denk niet dat kunststofdelen makkelijk tweedehands en goedkoop te vinden zijn. Er is immers de wetmatigheid dat van een bepaald type altijd dezelfde delen stuk of weg zijn.
Bij het sleutelen komen we op een gegeven moment te zitten met losse onderdelen en bevestigingsmateriaal
Deze eeuw heeft ons wat dat betreft de Heilige Graal gebracht: Magneetbakjes. Magneetbakjes houden alle spullen bij elkaar en ze hechten zich daarbij zelf ook nog eens aan metaal. Het zijn ongeveer de enige goedkope dingen die uit China komen die naar behoren functioneren. Nog meer winst voor (beginnend) sleutelaars zit hem in het feit dat elke GSM tegenwoordig een volwaardig foto- en filmtoestel is en het feit dat die smartphones toch zowat aan onze lichamen verkleefd zitten. Gebruik dat ding. Maak foto’s tijdens het werk.
En als de spulletjes dan weer gemonteerd worden moeten dan is er keuze voor geluk, gevoel of zekerheid
Zeker is dat mensen met sleutelervaring redelijk goed zijn in het ´vast genoeg´ aandraaien van bouten en moeren. Maar sinds onze adverteerders goedkope momentsleutels (en heel veel ander hebberig makend gereedschap) aanbieden is het correct vastdraaien van bouten en moeren geen probleem. Raadpleeg wel even de tabelletjes die overal online dwarrelen. Als er aluminium of RVS in het spel is, kan er keramische pasta gebruikt worden. Door vet op het schroefdraad aan te brengen verlaag je wel het wrijvingscoëfficiënt.
Houd wel in de gaten, dat wanneer de spankracht en flankdiameter gelijkblijven en het wrijvingscoëfficiënt daalt, het aandraaimoment ook lager dient te zijn. Je kunt dus vet gebruiken op schroefdraad om deze te beschermen tegen roest en andere zaken, maar dan moet je je momentsleutel wel degelijk op een lager moment instellen. Doe je dit niet dan vergroot je de spankracht op de bout wat tot vervorming kan leiden. Het heeft feitelijk hetzelfde effect als de zaak te strak aandraaien. Wees bij bouten en moeren waarvan het lijkt dat er niet voor het eerst aan is gewerkt wat voorzichtig. De schroefdraad in het lichtmetaal kan het al zwaar voor zijn kiezen gehad hebben. En het zetten van Helicoils, dat is pas een stap die wat verderop ligt. Net als wat te doen als er een bout of draadeind afbreekt.
Van mijn vader geleerd dat gevallen moertjes zich altijd onder het achterwiel verstoppen. Liggen ze daar niet, kijk eens onder het voorwiel
Een van de zeges der moderne tijd. Inderdaad, daar zul je ze hebben. De magneet bakjes. Bij het sleutelen aan Blauwtje geen boutje of moertje dat nog ontsnapt.
Zo begon ik vol overgave ook aan de R1150.
De zwarte boutjes die de ‘tupperware’ op zijn plek houden werden keurig in het magneetbakje gemikt en stuiterden er bijkans nog harder weer uit ook! Bleek dat het RVS boutjes in zwarte vermomming waren. Krijg je dat weer…..
Recente ervaring heeft idd geleerd dat fotootjes maken errrg handig kan werken bij bijv het restaureren van een set (voor mij) complexe carburateurs. In mijn geval van een Goldwing GL1100. Als het project veeeel langer duurt dan gewild of gepland verdwijnen door de tijd al veel details die dan gelukkig nog wel op foto staan en niet meer duidelijk in mijn geheugen. En als je dan door wat omstandigheden toch een andere set. Carbs moet aanschaffen en het hele feestnog een keer mag doen, blijkt dat er toch een ander soort geheugen is dat ‘in je vingers’ zit. 🏍