Bye, bye Volvo stationwagon!

Al meer dan zeventig jaar ‘on the road’ en niet meer weg te denken: de Volvo stationwagens. Ontworpen als een combinatie van het beste van twee werelden, met volop ruimte, premium comfort en veiligheid. De merknaam Volvo en het woord ‘stationwagen’ zouden synoniemen van elkaar kunnen zijn. De Zweden boeken immers al decennialang succes met dit type gezinsauto. Het zijn de echte iconen van het Scandinavische merk, hun imagodrager. En toch gaat hij van het toneel verdwijnen…

Einde van een tijdperk

Afgelopen zomer werd hij in Groot-Brittannië al uit het Volvo leveringsprogramma geschrapt. Het was het einde van een tijdperk. En nu we toch aan het afsluiten zijn: deze maand is ook het Volvo Museum gesloten.  Maar gelukkig komt er in het nieuwe jaar iets geweldigs voor in de plaats. Op 14 april 2024 – Volvo’s verjaardag – opent World of Volvo. Neem alvast een voorproefje: volvoca.rs/47112Bj #Volvo #WorldofVolvo Een inspirerende plek in hartje Göteborg waar je alles van Volvo onder één dak gaat vinden. Gelukkig dat het erfgoed niet verloren gaat. Dat zou een schande zijn. De waarde hiervan groeit alleen maar.

Roemrijke historie

Volvo schreef geschiedenis in 1953 met de Duett, en later ook met de tijdloze Amazon. Veel later veroverde Volvo de harten met de 850 T-5R en gingen ze op chique met de 960. Vandaag de dag is de Volvo V90 de vaandeldrager. Hij gaat nu van het toneel verdwijnen. De huidige autowereld verandert momenteel razendsnel. Ook Volvo elektrificeert. Dus Volvo’s met fossiele brandstof motoren kunnen we straks alleen nog maar in een museum bewonderen.

Volvo anno nu

En het puur Zweedse Volvo bestaat eigenlijk niet meer. De onderneming Volvo Cars is sinds 2010 eigendom van de Chinese Zhejiang Geely Holding. Maar het hoofdkantoor is nog wel gevestigd in Göteborg, Zweden. Half november deed Geely ongeveer 100 miljoen aandelen Volvo Car van de hand. Na deze verkoop blijft Geely met een belang van 78,7 procent nog steeds veruit de grootste aandeelhouder en eigenaar van Volvo Car.

Welke is uw favoriet?

Als het gaat om stationwagens, ook wel combi of estate genoemd, zijn er maar weinig fabrikanten die zo toegewijd zijn gebleven aan dit type voertuig als Volvo. Met enige trots beweert Volvo dat ze vóór het debuut van de V90 Estate in 2018, wereldwijd meer dan zes miljoen stationwagens hebben verkocht. Da’s niet mis! Dus laten we eens terugblikken op enkele hoogtepunten in de lange geschiedenis van de Zweedse automobielfabrikant op het gebied van ‘lange daken’. Nu de Volvo stationwagens verdwijnen in het verleden, rijst de vraag: welke Volvo Estate is uw favoriet?

De PV445 / PV445 Duett (1949 – 1960)

De PV445 was de chassisversie van de PV444, die vanwege de uit één stuk bestaande constructie niet in de vorm van een kaal chassis kon worden geleverd. Het mechanisch gedeelte van het ontwerp en zowel als het uiterlijk aan de voorzijde, waren identiek aan de PV444, met uitzondering van een extra balk in de grille. Van 1949 tot 1953 vormde de PV445 de basis voor kleine vrachtwagens, bestelwagens, stationwagens en enkele prachtige coupé c.q. cabrio’s. Geen van deze werden overigens gebouwd door Volvo, maar door onafhankelijke carrosseriebedrijven. In 1953 introduceerde Volvo de beroemde Duett (uitvoering DH), gebaseerd op de PV445. De Duett werd legendarisch. Het is de voorloper van de huidige estates van Volvo.

De P210 Duett (1960 – 1969)

De P210 was de opvolger van de PV445. De typeaanduiding veranderde in de herfst van 1960. De auto had dezelfde gebogen voorruit evenals het dashboard dat al werd toegepast in de PV544 sinds augustus 1958. De productie van het chassis voor speciale uitvoeringen eindigde op dat moment. In de loop der jaren was de belangstelling voor de bouw van speciale uitvoeringen afgenomen en tegelijk waren de kosten enorm gestegen. De P210 was echter nog steeds verkrijgbaar als bestelwagen of als estate. Tijdens de winter van 1962 werd er een grote wijziging aangebracht aan de P210. Ook dit model kreeg de B18-motor met 75 pk. De overgang naar een 12 volts elektrisch systeem was een andere belangrijke noviteit. De P210 Duett werd voornamelijk op de Scandinavische markten verkocht. De laatste auto in deze serie werd in februari 1969 gebouwd.

P220 Amazon Estate (1960 – 1969)

Dit model was gebaseerd op de 121/122 S (Amazon). De auto maakte zijn debuut op de Stockholm Motor Show in februari 1962. Nog nooit eerder had Volvo zo’n uitgebreid programma binnen één en dezelfde autoreeks dan met deze uitbreiding. De P220 had vier portieren en de achterklep was opgedeeld in twee delen: het ene deel ging omlaag en het andere deel omhoog. Dit ontwerp was geïnspireerd op stationwagens uit de VS. De productie van de P220 vond plaats naast die van de P210, en de P220 werd veel vaker buiten de Scandinavische markten gezien. Deze auto was weer een belangrijke stap op weg naar een stationwagen die meer gericht was op het gezin. Daarom speelde de P220 uiteindelijk een belangrijke rol voor Volvo als toonaangevende producent van stationwagens.

De 145 (1967 – 1974)

Eind november 1967 presenteerde Volvo de derde uitvoering in wat zich ontwikkelde tot een complete autoreeks, die nu bekend staat als de 140-serie: de Volvo 145! De Volvo 145 was een 5-deurs estate met een vrijwel verticale achterklep. Iedereen was het erover eens dat de 145 een veilige, comfortabele en uiterst praktische auto was. Het laadvolume was ruim twee kubieke meter (2 m³) en de vloer van de laadruimte was volledig vlak. Dit ontwerp van de achterkant was inmiddels een beroemd kenmerk van alle estates van Volvo. De Volvo 145 werd al snel een erg populaire stationwagen op de markt. Hij speelde een steeds belangrijkere rol in de 140-serie. De jaarlijkse wijzigingen waren grotendeels dezelfde als die parallel werden geïntroduceerd op de 2- en 4-deurs uitvoeringen. Een zichtbare verandering vond plaats in 1970, toen het achterste zijraampje verdween ten gunste van een langer raampje uit één stuk, achter de achterportieren.

De 245 (1974 – 1993)

De Volvo 245 was eigenlijk de eerste moderne Zweedse gezinsauto. Tot de jaren zeventig waren gezinsversies zeldzaam en werden ze zelden echt gewaardeerd. Maar de vooruitzichten waren desondanks positief vanwege de stijging van de lonen en de groeiende belangstelling voor vrije tijd. Dat maakte veelzijdige modellen met een groot laadvermogen aantrekkelijk. Het was een nieuwe markt die Volvo, dat goede ervaringen had in dat marktsegment met de Duett en de 145, wist te veroveren, door het aanbieden van wat door velen werd beschouwd als de eerste stationwagen van de moderne tijd: de 245!

Nieuwe generatie

In augustus 1974 presenteerde Volvo een nieuwe generatie auto’s: de 240- en 260-serie. Deze nieuwe modellen werden ontwikkeld op basis van de 140-serie en leken sterk op hun voorgangers. De belangrijkste wijzigingen waren een nieuw front, grote bumpers en een verder ontwikkeld chassis met een voorwielophanging van het type McPherson. In verband met de introductie van de 240-familie werd ook een nieuwe serie 4-cilinder motoren met bovenliggende nokkenas gepresenteerd. De vorige 4-cilinder werd tijdens een overgangsperiode nog gebruikt voor basisversies van de 240-serie.

Eerste personenauto met diesel

Net als de Volvo 244 kon ook de 245 voor een korte periode worden uitgevoerd met een V6-motor. De eerste 6-cilinder diesel verkrijgbaar in een personenauto debuteerde in de herfst van 1978 – in de Volvo 240. Dit was een succesvol alternatief op markten waar diesel een belangrijke rol speelde. De nieuwe autofamilie van Volvo was ontwikkeld met strikte veiligheidseisen. Veiligheid was altijd al deel van de imagebuilding. De veiligheidseisen lagen zo hoog dat de veiligheidsvoorzieningen van de 240/260-reeks door de autoriteiten in de VS als standaard werden ingevoerd. De Volvo 245 zette echter ook de norm als het om prestaties ging. Toen de 245-versie met turbocompressor in 1981 werd gepresenteerd, was het één van ’s werelds snelste stationwagens. De 245 kreeg twee keer een facelift, voor de modeljaren 1981 en 1986. Tegen het einde van zijn leven beleefde de 245 een bijzondere renaissance.

Safety first!

Veiligheid was cruciaal voor Volvo. Vele oplossingen waren verborgen onder de carrosserie. Ze waren afgeleid van de VESC, de Volvo Experimental Safety Car uit 1972. Een concept dat 70 veiligheidsinnovaties kende. Denk aan een carrosserie met geprogrammeerde vervorming, ABS met vier schijfremmen uitgerust met afzonderlijke circuits, airbags vooraan en een opblaasbare hoedenplank achterin, automatische veiligheidsgordels, inklapbare stuurkolom en McPherson-veerpootophanging. Een reeks oplossingen die de bescherming van de inzittenden garandeerden bij botsingen tot 80 km/u.  Door gebruik te maken van opgedane ervaring werden de ontwerpkosten beperkt en de productiekosten verlaagd. Hierdoor kon de 245 voor een relatief lage prijs op de markt worden aangeboden. Wat de 245 ook aantrekkelijk maakte was zijn complete uitrusting. Denk aan de verlichte veiligheidsgordelgespen voorin. En wat natuurlijk ook een sterk aankoopargument was, was het grote laadvermogen van een auto van bijna 5 meter lang. Inclusief de mogelijkheid om de achterbank neer te klappen. Bovengemiddeld veel ruimte!

De 265 (1975 – 1985)

Toen Volvo in augustus 1975 het modeljaar 1976 presenteerde, stond er een nieuwe uitvoering op het programma: de Volvo 265. Voor het eerst bood Volvo nu een stationwagen aan met een 6-cilinder motor. De Volvo 265 was gebaseerd op het ontwerp van de 245, maar dan met het comfort van een 6-cilinder motor. Met de Volvo 265 verstevigde Volvo zijn reputatie als toonaangevende producent van stationwagens.

De 240 (1983 – 1993)

Voor het modeljaar 1983 werd het embleem op de achterkant van alle 240-modellen gewijzigd. Er stond niet langer 242, 244 of 245. De badge vermelde alleen 240, als onderdeel van een nieuwe strategie voor de typeaanduiding. In de praktijk bleven de meeste mensen hun auto echter een 244 of 245 noemen. Niet zo vreemd, want er waren geen grootschalige aanpassingen aan de auto’s gedaan.

De 260 (1983 – 1985)

De nieuwe strategie voor het labelen van de auto’s in het modeljaar 1983 leverde de 260 op in plaats van de 265. Hoewel de 264 in 1982 werd stopgezet en vervangen door de Volvo 760 GLE, bleef de 5-deurs stationwagon nog een paar jaar in productie. Er werden geen grote wijzigingen aangebracht aan het model.

De 760 Estate (1985 – 1990)

Met de 760 Estate, die begin 1985 werd geïntroduceerd, kwam Volvo met wat feitelijk de beste ‘estate’ ter wereld was. De basisuitvoering van de 760 GLE Estate werd aangedreven door een doorontwikkelde uitvoering van de Franse V6-motor, die eerder in de 260-serie werd gebruikt. Later werd hij aangevuld met de snelle 4-cilinder turboversie met intercooler en met een 6-cilinder dieselversie, ook met intercooler. De grootste verandering in de 760 GLE vond plaats in 1987, toen het uiterlijk van de voorkant werd gewijzigd. In tegenstelling tot de sedanversie kreeg de 760 Estate echter geen multi-link achteras.

De 740 Estate (1985 – 1992)

De veel verkopende Volvo 760 GLE werd doorontwikkeld, waardoor in 1984 een uitbreiding van het leveringsprogramma ontstond in de vorm van de Volvo 740 GLE. Dit nieuwe model was een 4-cilinder alternatief voor de 760. De estate-uitvoering van de 740 werd in 1985 geïntroduceerd. Zijn succes dankte hij aan zijn betrouwbaarheid en zijn voor die tijd ongeëvenaarde veiligheidsniveau. Wat de Volvo 740 Estate waarschijnlijk tot één van de meest gewilde auto’s in zijn segment maakte, was de zee aan binnenruimte en het laadvermogen. In de loop der jaren werd de Volvo 740 aangedreven door verschillende motoren. Meestal 4-cilinder lijnmotoren met of zonder turbocompressor, maar er waren ook uitvoeringen met 6-cilinder diesel. Het exterieur onderging een kleine opknapbeurt in de herfst van 1988. Vanaf augustus 1990 werd de Volvo 740 vervaardigd parallel aan de 940, waarna deze laatste het volledig overnam van de 740.

De 940 Estate (1990 – 1998)

De Volvo 940/960-reeks werd geïntroduceerd in de herfst van 1990. De nieuwe 940 kwam in de plaats van de 740, die echter in productie bleef als het basismodel 740 GL. De Volvo 940 had een 4-cilinder benzinemotor of een 6-cilinder turbodieselmotor, vergelijkbaar met de 960. De 940 Estate werd bijna net zo legendarisch als de voorganger 245/240 Estate. Niet in de laatste plaats omdat dit het laatste achterwiel aangedreven model van Volvo werd (samen met de S90/V90-serie). De 940 Estate leek erg veel op de 960 Estate. Maar hij was meer gericht op het grote publiek, als opvolger van auto’s als de Duett, de P220 Amazon, de 145, de 245/240 en de 740.

De 960 Estate (1990 – 1997)

De Volvo 960 Estate werd geïntroduceerd in de herfst van 1990. Hij zette de traditie voort van de 6-cilinder estates in het 760-programma. In het modeljaar 1995 onderging de 960 Estate een uitgebreide facelift. De restyling van de voorkant zorgde voor een frissere uitstraling. Onderhuids was het chassis nagenoeg volledig nieuw en werd aan de vorige 3-liter een 2,5-liter versie van de 6-cilinder motor toegevoegd. Een andere belangrijke nieuwe functie voor de auto was de introductie van de nieuwste generatie multilink-achterwielophanging. Dat systeem kwam het comfort en de wegligging ten goede. Het einde voor de Volvo 960 Estate kwam in het modeljaar 1997, toen de vervangende Volvo V90 werd geïntroduceerd.

De 960/V90 Estate (1997 – 1998)

De Volvo V90 werd tijdens het modeljaar 1997 geïntroduceerd ter vervanging van de Volvo 960 Estate. Als je de twee modellen vergelijkt, zie je slechts kleine verschillen. Zo waren er enkele nieuwe interieur- en exterieurkleuren. Het ging er meer om deze modellen in overeenstemming te brengen met de nieuwe typeaanduidingen. Die werd in 1995 voor het eerst geïntroduceerd met de komst van de Volvo S40 en V40. In 1998 werd de productie van de Volvo V90 stopgezet.

De 850 Estate (1993 – 1996)

Binnen twee jaar na de introductie van de 850 GLT als 4-deurs sedan, werd in februari 1993 de 850 5-deurs estate onthuld. De achterkant van de 850 had het kenmerkende Volvo-profiel met een bijna verticale achterklep. De Volvo 850 GLT werd met veel tumult onthaald; zelden sleepte een nieuwe auto zo veel prijzen in de wacht als de 850. De estate-uitvoering werd bekroond met de prestigieuze Japanse 1994 Good Design Grand Prize. In de loop der jaren werd de 850-serie uitgebreid met meer dan alleen de estate. De reeks omvat een breed scala aan motoren, waaronder benzinemotoren met turbocompressor en een turbodiesel met directe inspuiting. Toen Volvo in 1994 besloot terug te keren naar de circuits, deed het bedrijf dit onder de vlag van de BTCC, het British Touring Car Championship. De eerste Volvo die de strijd aanging, was een in het oog springende Volvo 850 Estate met onze nationale racetrots Jan Lammers aan het stuur. De Volvo 850 was de eerste auto ter wereld met zijairbags, die in het najaar van 1994 in serieproductie ging. Een toevoeging aan de 850 / V70-reeks was de eerste generatie AWD (All Wheel Drive) en XC (Cross Country) modellen. In het modeljaar 1997 verving de V70 de 850 Estate.

De V70/V70XC Classic (1996 – 2000)

Eind 1996 bracht Volvo een nieuwe stationwagen op de markt, de V70. De Volvo V70 werd ontwikkeld op basis van de 850 Estate, die op de markt was sinds februari 1993. De buitenkant van de nieuwe S70 liet een zachtere stijl zien dan zijn voorganger, maar had nog steeds een duidelijke Volvo-signatuur. Inclusief de kenmerkende, bijna verticale achterkant. In de auto was het dashboard vernieuwd, net als het grootste deel van het interieur. Een interessante en succesvolle toevoeging aan de V70-modellen waren de XC70-modellen, die voorzien waarvan van vierwielaandrijving. De Volvo V70 werd geproduceerd tot 2000. Daarna volgde de tweede generatie V70’s.

Parallel aan de V70 werd er vanaf 1995 ook nog een andere stationwagen geleverd, de V40. In 2003 opgevolgd door de V50. AMK vond deze twee typen te jong om in dit verhaal mee te nemen. Maar voor de compleetheid noemen we ze wel. Het zijn tenslotte ook Volvo Estates!

Wat blijft er over?

Volvo schrapt de stationwagens: wat blijft er over? Volvo is een merk dat wel vaker rigoureuze beslissingen durft te nemen. Zo schrapte het een tijdje geleden alle motoren met meer dan vier cilinders. In Nederland werden de diesels uit het leveringsprogramma gehaald. En alle Volvo’s zijn begrensd op 180 km/u. Ook is Volvo van plan eerder 100 procent elektrisch te zijn qua aandrijving dan zijn concurrenten. Elektrificeren is het toverwoord in autoland. Dat geldt ook voor Volvo. Maar geheel overeenkomstig de Volvo-traditie staat er toch weer een elektrische stationwagen in hun planning. Dus al dat cultureel erfgoed aan Volvo Estates uit een lang vervlogen verleden, is niet voor niets geweest. Bye, bye Volvo stationwagen. En: welcome back!

Artikel met dank aan Volvo Nederland voor de foto’s en de nodige informatie.