De sluitingsdatum voor het decembernummer is 21 oktober
Vaak vergeten: Rollagers
Dingen die moeten draaien… En dan gaan we geen grappen maken over de wielen! Alhoewel … Heel veel mensen weten niet eens dat ze met rauwe wiellagers rondrijden. Zoveel kilometers maken we immers niet op onze klassiekers. En je hoeft het lang niet altijd te merken. Maar wiellagers – en andere lagers – zijn gewoon slijtageonderdelen.
De wiellagers dus. Zorg er eens voor dat je wielen – stuk voor stuk – vrij van de grond zijn. Geef een slinger aan het wiel. Als je dan geruis, gerommel of geratel hoort, is er een lager stuk. Vervang de wiellagers altijd per paar. Het zijn tweelingbroertjes. Dus als de ene zijn tijd gehad heeft… Lagertrekkers zijn er in alle maten en soorten. Maar in geval van nood kun je je behelpen met een keilbout en gericht geweld. Pas wel op dat je niets beschadigt.
Met het voorwiel van de grond kun je ook de balhoofdlagering controleren. Beweeg het stuur van de ene naar de andere kant. In die beweging mag geen ‘zwaar’ punt zitten. Met beide wielen weer op de grond rol je de motor wat heen en weer. Terwijl je de voorrem bedient, voel je met de andere hand – of laat je een hulpje voelen – of er een kantelende beweging in de balhoofdstengel zit. Dan hebben de balhoofdlagers speling. Vaak is er een stelmogelijkheid, maar vervanging door conische, nastelbare lagers is altijd een goed plan.
De achtervorklagering kun je controleren door met het achterwiel los van de grond – daarvoor kun je voor een prettig bedrag paddockstands bij onze adverteerders kopen – de vork horizontaal heen en weer te proberen bewegen. Bij ZGAN-klassiekers met monovering en hevelsystemen komt er nog wat meer bij kijken, maar met dat moderne gedoe houden we ons nu even niet bezig. Motorfietsen horen nu eenmaal twee veerelementen aan de kont te hebben.
Tussen de wielen zit een lager dat het vaak moeilijk heeft (gehad): het lager van de uitgaande as van de versnellingsbak. Als de ketting te strak gespannen is (geweest), is dat vaak dodelijk voor dat lager. Met een beetje geluk is het ‘van buitenaf’ te demonteren. Maar denk goed na voordat je wat doet, anders blijf je achter met een geruïneerde carterhelft.
Lagers zijn slijtagedelen, maar ook verbazende technische hoogstandjes. En natuurlijk zijn ze er in alle maten, van veel merken en in veel kwaliteiten. De gevestigde namen zijn:
SKF (Zweden), FAG (Duitsland), TIMKEN (VS), NSK, NTN, NACHI, KOYO, NMB en IKO (allemaal Japan).
En dan zijn er natuurlijk de Chinezen die al die merken namaken, inclusief alle inslagen, inscripties en keurige doosjes met het ‘gesuggereerde’ merk erop. De échte merken zijn daar uiteraard niet blij mee, maar die producten blijven opduiken.
Een mooi voorbeeld van Chinees economisch denken: De Chang Jiangs zijn Chinese BMW-klonen. Heel veel BMW Originalteile kun je één-op-één overzetten. En omgekeerd. De Chang die hier logeerde had wiellagers met zes kogels per lager. Europese vervangingslagers hebben er zeven. Bedenk zelf maar hoeveel kogellagerkogeltjes je bespaart als je 50.000 Chang Jiangs maakt die allemaal vier wiellagers hebben met elk één kogeltje minder.
Koop lagers dus niet zomaar online, maar bij een specialist met goede, geloofwaardige reviews. Daarna loopt de zaak weer keurig op rolletjes.
Hoe?
Zorg ervoor dat het nieuwe lager en zijn montageplek schoon zijn. Gebruik een glijmiddel (olie of vet) in de boring en op de as. Breng een geschikte hoeveelheid lagervet aan op de binnenring van het nieuwe wiellager. Lijn het nieuwe lager uit met de naaf en druk het op zijn plaats. Zorg dat het goed en volgens de instructies van de fabrikant vastzit.
Het belangrijkste: het lager mag niet ‘schrankt’ (scheef gaan zitten). Druk of tik het in zijn behuizing met een pijp of dopsleutel die aansluit op de buitenste lagerring. Als het lager ‘dof’ klinkt, heeft het zijn zitting nog niet bereikt.
Adverteerder Matthys levert
een scala aan lagertrekkers
Chinezen zijn slimme jongens en ze sparen misschien een kogeltje uit maar van andere lagerfabrikanten onderling heb ik dat ook wel eens gezien. De wentellagerwereld is een schimmige. Naar verluid heeft het Mercedes F1 team al eens een GP verloren omdat er een ‘counterfeed’ lager in hun versnellingsbakken gekregen had en dat lager ging dus naar de eeuwige jachtvelden.
Ook bij mijn baas hadden wij in een doosje van een gerenomeerde Zweedse wentellagerfabrikant een kogellager gekregen dat al een zwaar lopen punt erin had zitten geheel nieuw uit het doosje. Dat zou daar nooit door de eindcontrole gekomen zijn en dus moet ook dat een counterfeed geweest zijn en wellicht zelfs geslepen op de stranden van Bangladesh. Ook was de afwerking niet conform de geldende standaarden.
Qua gereedschap, lagertrekkers, hadden de vroegere Nederlandse Staatsmijnen voor de voor elk van de meest gangbare kogellagers een speciale lagertrekker die tussen de lagerkogels met ‘vingers’ in de kogelgroef van de binnenring pakte. Je draaide hem vast als een spantang of als een zelfspannende boorkop waarbij de vingers in de kogelgroef pakten. Daarna draaide je de centrale afdrukbout aan en het lager kwam van de as. En het mooie was dat het lager gewoon hergebruikt kon worden als het voorheen niet stuk was. Prachtige gereedschappen!!