Tempo Hanseat. Dapper werkpaard tijdens de wederopbouw, geliefd schaalmodel

De Tempo Hanseat was een iconisch licht bedrijfsvoertuig dat in Duitsland vooral in de jaren vijftig populariteit genoot. Het werd geproduceerd door Vidal & Sohn Tempo-Werk GmbH. De fabrikant uit Hamburg-Harburg stond bekend als bouwer van praktische, compacte voertuigen voor kleine ondernemers. Tijdens de wederopbouw was er niet zo veel ruimte voor kleine ondernemers om een grotere bestelwagen te betalen. In Hamburg besloot men om met een concept verder te gaan, dat al vanaf het begin van Vidal & Sohn in 1928 bestond: de Dreirad bestelwagen. We beschrijven de Hanseat, die al jarenlang ook als schaalmodel geliefd is.

Tempo sprong vanaf 1949 met de Hanseat in op de behoefte aan een betaalbare en wendbare oplossing voor naoorlogse transportdoeleinden, en hanteerde feitelijk het concept dat men al vanaf de oprichting van het bedrijf in 1928 gebruikte. De besteller met drie wielen werd heel populair, en leverde ook na de Tweede Wereldoorlog een mooie bijdrage aan de economische wederopbouw periode in de jaren vijftig.

Het ontwerp van de Tempo Dreirad was eenvoudig en doordacht, en de Hanseat borduurde vrolijk voort op deze geschiedenis. Als licht bedrijfsvoertuig moest het wagentje betrouwbaar, betaalbaar en wendbaar zijn. Dat begon bij de basisconstructie. Zoals gezegd had het bedrijfswagentje een driewielige opbouw, waarbij één voorwiel zorgde voor de besturing. De achteras droeg twee achterwielen, en dat laatste was voor de stabiliteit in combinatie met de beladingslast uiteraard vanzelfsprekend. Daarover gesproken: het laadvermogen varieerde- afhankelijk van de uitvoering- tussen 500 kilo en 750 kilo. De configuratie gaf de Dreirad een korte draaicirkel, en dat was ideaal voor gebruik in nauwe stadsstraten en drukke marktgebieden.

Onder de één- of tweepersoonscabine bevond zich een kleine tweetaktmotor, direct boven of achter het voorwiel. Deze motor was eenvoudig van opzet, makkelijk te onderhouden en zuinig in gebruik. Dat was precies wat kleine ondernemers nodig hadden. In de loop van de jaren groeide de cilinderinhoud van 250 cc naar 400 cc, en dat maakte de Tempo Hanseat ook meer bruikbaar voor het vervoeren van de lading of de (kleine) handelsvoorraad. Voor specifieke markten kreeg de Hanseat ook nog een 500 cc motor. De levering daarvan was echt landafhankelijk.

De topsnelheid van 50 a 60 kilometer per uur was uitvoeringafhankelijk, en maakte het wagentje vooral geschikt voor stadsgebruik. Ondernemers konden de Tempo met meerdere opbouwsoorten bestellen: als pick-up, als uitvoering met een open laadbak (inclusief of exclusief huif) of als gesloten bestelwagen. Vanwege deze veelzijdigheid en zijn wendbaarheid groeide de Tempo Hanseat ook na de oorlog uit tot een vertrouwd gezicht en was hij onmisbaar voor talloze kleine bedrijven. De in 1953 geïntroduceerde en met vier wielen uitgeruste Wiking nam langzaam het stokje over van de Hanseat, en in 1956 verdween het geliefde driewielertje van het toneel. Toen verving de Wiking, die een 452 cc Heinkel motor kreeg, het wagentje definitief.

Al sinds lange tijd bouwt het Duitse Schuco schaalmodellen van de Tempo Dreirad bedrijfswagentjes. Er zijn diverse varianten uitgebracht, en sommige werden als speciale editie in een beperkte oplage verkocht. Voorbeelden zijn de Werco en de Noris Classic 1999.

Schuco bracht deze uitvoering uit in een reeks herkenbare bedrijfskleuren en logo’s. Dat gold bijvoorbeeld voor de versies met een open laadbak. Voorbeelden hiervan zijn de versies van Frankenheim Alt (zeldzaam), Lederer-Bräu, Castrol, Fulda Reifen, Dunlop Reifen , Persil, Vogeley Süßspeisen. Ook de Kastenwagen werd regelmatig verkleind. Deze box-body wagentjes werden onder meer uitgebracht in uitvoeringen van Deutsche Bundespost, Tempo, Maggi, Shell, Kaiser’s Kaffee en Sinalco. Dat gebeurde niet zelden met een volledig kloppende kleurstelling en een periode-correcte weergave van de opschriften.

Deze kleine-ondernemers nostalgie in zakformaat is via diverse kanalen nog verkrijgbaar. De online-handelskanalen bieden alle gelegenheid om deze wagentjes in huis te halen. Er zijn nog altijd veel modelletjes van deze Schuco-langloper verkrijgbaar. Speciale edities zijn uiteraard prijziger dan de versies die in grotere oplagen zijn geproduceerd. Prijzen variëren van bedragen rond €15,– tot €50,– a €60,–. Wat u ook kiest, en in welke schaal: u haalt met een Schuco 1:43 model van de Tempo Hanseat zuivere nostalgie in huis. Overigens zijn de bedrijfswagentjes ook verkrijgbaar in de Schuco Piccolo reeks (1:90, en niet 1:87).

We plaatsen enkele afbeeldingen van de modelletjes en het origineel. Meer voorbeeldfoto’s vindt u- in combinatie met het aanbod- bijvoorbeeld op ebay en op deze website, met het bijbehorende prijskaartje. Bezoek de sites maar, ze zijn de moeite waard en bieden zeer waarschijnlijk het modelletje van uw keuze.