Škoda 130 RS. De Porsche van het oosten bestaat vijftig jaar

Eén van de meest verrassende competitie auto’s uit de historie wordt binnenkort vijftig jaren jong. Een halve eeuw geleden baart Škoda opzien, door voor het eerst met de dan net ontwikkelde 130 RS in wedstrijden te verschijnen.

Zijn geschiedenis begint zes jaar eerder, met de komst van de 100/110 L. Dat is de serie die de succesvolle 1000 MB – met de motor achterin en een zelfdragende carrosserie – opvolgt. Deze model lijn dient als basis voor de stoere 110 L Rally en de 110 R Coupé. De daaropvolgende 120 S Rally verschijnt aan de start van bijna alle racewedstrijden in Škoda’s thuisland.

Aan het begin van de jaren 1970 wordt duidelijk dat rallyauto’s met een cilinderinhoud van 1.1 en 1.2 liter niet veel langer competitief zijn. Daarom presenteren de ingenieurs van Škoda in 1974 twee prototypes met een cilinderinhoud van 1.8 liter: de 180 RS en de 200 RS. Na een korte, maar succesvolle periode komt er een einde aan hun carrière door een wijziging in de reglementen van de FIA. Dit komt, doordat de nieuwe regels prototypes verbieden om deel te nemen aan internationale rallyseries. De Tsjechoslowaakse fabrikant laat zich niet uit het veld slaan, en ontwikkelt de Škoda 130 RS. De technici in Mladá Boleslav werken aan twee autosportversies op basis van het productiemodel: een voor rally’s en een voor circuitraces.

Competitiebestendige aanpassingen en krachtige motoren

Škoda stelt veel in het werk om het wedstrijdwapen competitiebestendig te maken, en optimaal te laten presteren. De 130 RS wordt uitgevoerd met een lichtgewicht frame. Verder monteert men aluminium carrosseriedelen (dak- en deurpanelen) én met glasvezel versterkte kunststof (spatschermen en motorkap). De 130 RS wordt aangedreven door een achterin geplaatste viercilinder benzinemotor, met kopkleppen. Het standaard motorblok van aluminium krijgt een gietijzeren cilinderkop met acht kleppen, een dry sump-smeersysteem én twee dubbele carburateurs van Weber. De cilinderinhoud wordt opgerekt van 1289 cc tot 1299,6 cc – een fractie minder dan de klasse limiet van 1300 cc. Het vermogen begint bij 112,5 pk bij 7250 tpm en dat wordt geleidelijk opgekrikt tot 142 pk bij 8500 tpm. Een topsnelheid van 220 kilometer per uur is daardoor mogelijk.

Circuitdebuut in april 1975

De 130 RS maakt zijn circuitdebuut in april 1975. Een maand later gooit de nieuwe racer uit het Oostblok hoge ogen tijdens het European Touring Car Championship in Brno . Daar eindigt hij op de derde en vierde plaats in de klasse tot twee liter. Hij heeft op dat moment een vijfversnellingsbak, maar een jaar later wijzigt de FIA de reglementen en is Škoda genoodzaakt om de 130 RS uit te rusten met een vierversnellingsbak. En dat blijft zo tot en met de laatste officiële wedstrijd waarin deelnemers met dit competitiewapen rijden. Het dynamische rijgedrag wordt al snel geroemd. De tweedeurs coupé weegt slechts 720 kilo. Zijn lichte en uitgebalanceerde ontwerp én de uitstekende afstemming en samenstelling van het onderstel zorgen daarvoor. Zowel in de bochten, als op de rechte stukken staat de 130 RS zijn mannetje.

Rallydebuut in 1976 en indrukwekkende prestaties

In 1976 verschijnt Škoda voor het eerst op het internationale rallypodium met de 130 RS. Al in het premièrejaar pakt men met de 130 RS de eerste drie plaatsen in de Cup for Peace and Friendship. Deze wedstrijd is een zware rallyserie in het voormalige Oostblok. In januari 1977 gaan de Tsjechische fabrieksrijders Václav Blahna en Lubislav Hlávka met de 130 RS naar de Rally van Monte Carlo. Zij behalen verrassend de klasse overwinning. Hun Tsjechische collega’s Milan Zapadlo en Jiří Motal voltooien de dubbele overwinning door beslag te leggen op de tweede plaats. In 1978 rijdt deze equipe met de 130 RS naar de klasse overwinning in de Acropolis Rally, die dan wordt beschouwd als de zwaarste rally op Europese bodem.

Opzienbarende prestaties in ETCC

De Škoda 130 RS groeit zo uit tot een rallylegende. De coureurs maken met het Tsjechoslowaakse rallywapen naam, door sterker geachte concurrenten de loef af te steken. Daarom krijgt de 130 RS de bijnaam Porsche van het Oosten. Na de rallysuccessen maakt Škoda met de 130 RS ook naam in ETCC-verband. In 1978 voltooit het team uit Mladá Boleslav voor het eerst het volledige seizoen en behaalt de derde plaats in de merkenclassificatie. In 1979 wordt de 130 RS tweede in het algemeen klassement en in 1980 derde achter Audi en BMW. Maar dat jaar pakt de rappe coupé ook de winst in zijn klasse. Beter wordt het niet, denken zijn rivalen. Maar in 1981 knokt Škoda zich een weg naar de top van het algemeen klassement en pakt de titel van het European Touring Car Championship. Iedereen staat versteld, opnieuw.

De tweehonderd keer gebouwde Škoda 130 RS wordt gezien als een van de meest opvallende en succesvolle auto’s in de autosportgeschiedenis van Škoda. “De 130 RS vormt vandaag de dag nog steeds de goede reputatie van ons merk in de autosport”, zegt Michal Velebny, coördinator van de restauratiewerkplaats van het Škoda Museum in Mladá Boleslav. “Het was niet eenvoudig om deze raceauto op wielen te zetten in het toenmalige communistische Tsjecho-Slowakije. Hij toont de technologische competentie en toewijding van de toenmalige ontwikkelaars en -technici.” Tegenwoordig behoren zowel de rallyversie als de circuitversie van de Škoda 130 RS tot de collectie van het Škoda Museum.

(Het verhaal gaat hieronder nog verder met de foto’s.)