Jaguar XJR (X308) kon en kan de wereld aan… Summum van evolutie

Vernieuwingsdrang kan goed zijn, maar slaat soms door naar de verkeerde kant. Soms werkt de geleidelijke weg van evolutie beter en een fantastisch voorbeeld daarvan vinden we in de Jaguar XJR van de X308-generatie, die vooraanstaande technologie uit de late jaren negentig in klassieke stijl presenteert, met respect voor traditie. Maak niet de fout hem van gezapigheid te betichten, want eenmaal aangespoord maakt de roofkat reuzensprongen. 

Door: Aart van der Haagen

De XJ40 uit de jaren tachtig hield Jaguar na een moeizaam verleden dapper overeind, maar kreeg ook kritiek te verduren op zijn grillige elektronica, roestgevoeligheid en de merkonwaardige rechthoekige koplampen, ofschoon bepaalde versies toch weer met twee brilletjes de wereld in keken. Terwijl de ingenieurs zich beraadden op een opvolger, stond in 1989 de Ford Motor Company op de stoep om het aristocratische merk in te lijven. 

Het Amerikaanse concern investeerde 110 miljoen pond in het opkalefateren van de Browns Lane- en Castle Bromwich-fabrieken en nog eens 90 miljoen pond in de ontwikkeling van een saloon die weliswaar voortborduurde op de XJ40, maar toch een drastische sprong voorwaarts maakte in algehele bouwkwaliteit, verfijning en technologie. De grootste directe verleidingskracht van de in 1994 onthulde X300 lag echter in het vloeiende retrodesign vol elegante rondingen, dat eindelijk weer het échte Jaguar-gevoel opwekte. 

Uitgebalanceerde opbouw

Toch lagen de belangrijkste technische upgrades nog in de toekomst. Die werden pas medio 1997 realiteit met de lancering van de volgende en tevens laatste evolutie, intern aangeduid als X308, waarvan het laatste cijfer al iets prijsgeeft: de switch van zes- en twaalfcilindermotoren, die hun oorsprong in de jaren tachtig respectievelijk zeventig vonden, naar de zogeheten AJ-V8-generatie. Daarmee bereikten de ingenieurs naar eigen zeggen een optimale balans tussen kracht in een breed toerenbereik, loopcultuur en brandstofverbruik, met als bonus een reusachtige gewichtsbesparing ten opzichte van zelfs de X300 met zes-in-lijn. 

Het X308-gamma vertoonde een uitgebalanceerde opbouw met een 3.2 van 240 pk, een 4.0 van 290 pk en een 4.0 Supercharged van 370 pk, alle met 32 kleppen en gematcht met een vijftrapsautomaat van ZF. Ditmaal lieten de ontwerpers het uiterlijk grotendeels ongemoeid, afgezien van wat detailverschillen, maar het bedaagd geraakte dashboard dat nog XJ40-invloeden had mocht eindelijk met pensioen. 

Krankzinning snel

Noem de XJR gerust het buitenbeentje van de X308-familie. Ten opzichte van de Executive, Sovereign en Daimler met hun deels of geheel gepolijste raamframes onderscheidt hij zich met wat detailers als ‘chrome delete’ omschrijven. Daarmee zit hij in dezelfde hoek als de XJ Sport en de overeenkomsten reiken verder: stuggere vering en schokdemping, minimaal 17-inch wielen, sterker geprofileerde voorstoelen en een meer avantgardistische interieurafwerking met vaak de aanwezigheid van grijsachtig hout. 

Het elementaire verschil moeten we zoeken in de drukvulling onder de motorkap, gerealiseerd door een Eaton-supercharger met intercooler, die vergeleken met een turbocompressor geen ‘gat’ hoeft te overbruggen en direct vanaf stationair toerental al begint mee te blazen. Dat resulteert, geholpen door een opvallend lage massa voor het type auto, in een krankzinnig snelle 0-100-acceleratie in welgeteld 5,6 seconden. Overigens is er nóg een X308 gezegend met de 4.0 Supercharged-krachtbron, namelijk de Daimler Super V8 met zijn lange wielbasis en softere Touring Suspension. Ideaal voor wie anderen verrassingsmomenten wil bezorgen, al wordt de potentie van de iets agressiever ogende XJR evengoed onderschat. 

Het complete artikel, samen met tal van foto’s, is te vinden in het novembernummer van Auto Motor Klassiek en laat die nu net in de winkel liggen…

Met dank aan Klassiek Aktief, Scherpenzeel

(Hieronder gaat het nog verder met wat foto’s.)