Fiat-Abarth 750 en afgeleiden. Een verhaal dankzij een levensechte foto uit Zuid-Italie.

Het kenteken op het klassiekertje is nog van oude Italiaanse statuur. En het koetswerkje kreeg dankzij decennia aan levenservaring karakter. De deurtjes gaan nog ‘verkeerd om’ open. Het oude racertje is er nog. De natuurlijke habitat en het daarbij behorende klimaat hielden hem op de been, evenals de liefde van menig eigenaar voor de technische staat. Hoe mooi is het toch, als je oog in oog staat met zeldzame historie in zakformaat. Het is een gevoel, dat je zomaar kunt ervaren als je in Zuid-Italië een Fiat 600 tegenkomt met Abarth 750 specificaties. De afbeelding uit de ‘omgeving Lecce’ was de aanleiding om u een verhaal te vertellen over de geschiedenis van de Fiat Abarth 750 Berlina. En we noemen nog een paar fraaie afgeleiden.

De afbeeldingen werden ons live vanuit Italië aangereikt en die handeling vloeit voort uit een traditie. Salvatore Tundo uit Leeuwarden werd geboren in Aradeo. Hij brengt daar al jaren mét zijn vrouw en zijn Italiaanse familie de zomervakantie door. En het is raak zodra hij een bijzondere Italiaanse klassieker spot, of getuige is van een rit door eigenaren van erfgoed uit de Laars. Dan haalt hij de camera tevoorschijn en legt hij op zijn manier iets bijzonders vast. Dat leidde inmiddels meerdere keren tot de entree in de fotogalerij.

Ook dit jaar spotte hij weer een paar bijzondere klassiekers in een authentieke en prettig aangetaste staat. Eén van de vastgelegde Italiaanse raspaardjes van weleer was de Fiat 600 met een Abarth-kit. De techniek van de in 1955 geïntroduceerde en kleine viercilinder Fiat bleek een uitstekende basis te zijn om een Fiat 600 te tunen. Sterker: de Fiat-Abarth 750 Berlina werd al vrij snel ook in serie gebouwd.

Abarth zag anno 1955 in de nieuwe Fiat 600 een ideale basis voor de creatie van een kleine, betaalbare en sportieve auto. Men ging, net na de introductie van de kleine Fiat, aan de slag met de techniek en de bodemplaat van de 600. Men ontwikkelde op deze basis eerst de Abarth 210 A Spyder, met het koetswerk van Boano. De eerste auto op basis van een standaard Fiat-koetswerk werd echter de Fiat-Abarth 750 Berlina. De watergekoelde Tipo 100-motor van de 600 werd volledig herzien. De cilinderinhoud steeg van 633 cc naar 747 cc (boring x slag 64 x 61 mm). Abarth zorgde ook voor een groter luchtfilter en een gesmede krukas.

Dat waren niet de enige modificaties. De toepassing van een speciaal inlaatsysteem, de Weber-32IMPE-carburateur (diameter 10 mm groter) en de aangepaste cilinderkop spraken evenzeer tot de verbeelding. Verder kreeg de Abarth 750 Berlina bijvoorbeeld een lichter vliegwiel en een aangepaste nokkenas met scherpere nokjes. Door deze en andere -fijnmechanische- aanpassingen steeg het vermogen van 21,5 pk naar 41,5 pk. Er bestond overigens nog een mogelijkheid om de ‘Abarthmotor’ verder te tunen, en het vermogen naar 47 pk te stuwen.

In optische zin veranderde er weinig, behalve dat logo-technisch duidelijk zichtbaar was dat Abarth zich met de Fiat 600 had bemoeid. Verder prijkte aan de linkerzijde van het dashboard een toerenteller; rechts verwees een typeplaatje naar de herkomst van de auto. De Fiat-Abarth 750 was ook daardoor een wolfje in schaapskleren, waarvan men niet op voorhand verwachtte dat het wagentje een top van meer dan 130 kilometer per uur kon bereiken.

Wie zich aangetrokken voelde tot het sportieve Fiat-derivaat van Abarth wist, dat er diep in de buidel moest worden getast. De laatstgenoemde kostte ten opzichte van de standaard Fiat zestig procent meer. Natuurlijk: de specifieke aanpassingen waren kostenverhogend. Maar er was nog een reden voor de hoge prijs: Carlo Abarth zag zich genoodzaakt om complete Fiat 600 exemplaren te kopen bij een bevriende Fiat-dealer. Deze werden vervolgens in de Abarth hallen aan de Corso Marche in Turijn volledig gedemonteerd, en daarna met de juiste onderdelen weer in elkaar gezet. Een intensieve kwaliteitscontrole volgde dan nog. Het geheel was een arbeidsintensief en dus sterk kostenverhogend proces.

Pas in 1961 kwamen Fiat en Abarth nader tot elkaar. Zij sloten een overeenkomst af waarbij Fiat de auto’s als geproduceerd half fabrikaat ging leveren. Dat gebeurde in relatie tot de standaard Fiat-Abarth 750 echter nooit. Wél onderging het model nog een wijziging. Simpel gesteld: het vermogen ging voor de tweede serie (vanaf 59/60) een tikkeltje omhoog, naar 44 pk. In 1960 maakte de 750 plaats voor de 850 TC op basis van de Fiat 600 D, waarbij de cilinderinhoud (ook om het onderscheid met de reguliere Fiat-versies te maken) een kleine 100 cc groter werd.

De 750 serie van Abarth omvatte meer dan de berlina versies. Zo ontstond in samenwerking met Bertone het conceptuele duo 215 A Coupé en 216 A Spyder. Ze kregen beiden de 747 cc motor en een futuristisch koetswerk. De Fiat-Abarth 750 Coupé (getekend bij Viotti) was eveneens een heel fraaie verschijning, en dat gold ook voor de Spyder van carrosseriehuis Allemano. Natuurlijk mag ook de Double Bubble Zagato versie in relatie tot de 750-sage niet onvermeld blijven. Dat geldt zeker niet voor de Fiat Abarth 750 Record, waarmee in Monza het wereldsnelheidsrecord binnen de 500 cc-750 cc klasse scherper werd gesteld. Let wel: de auto woog 385 kilo en had de 747 cc motor aan boord. Het platform? Dat kwam opnieuw van de Fiat 600. Bij wijze van eerbetoon ontstond aan de hand van deze mijlpaal de Fiat-Abarth 750 Record Monza Zagato.

Daarmee voltooide men aan de Corso Marche in Turijn- in samenwerking met de illustere carrosseriebouwer én de uitgangspunten van de Fiat 600- een imposante reeks kleine sportieve wagentjes met verschillende ‘750’ specificaties. Het behoeft geen betoog, dat het begin op basis van de Fiat 600 er dankzij Abarth en de samenwerkende partijen er mocht zijn. En hoe!

Con un grande ringraziamento al mio compagno Salvatore Tundo