Een FLH uit 1980: De Roomsoes

Zijn Harley-liefhebbers conservatief? Dat is net zo’n vraag als: “Is de paus katholiek?”.
Of voor de liefhebbers van vreemde talen: “Does a bear shit in the forest?”

Daarbij is een Harley – let op het streepje, dat vinden ze belangrijk bij the Harley-Davidson, Milwaukee USA – Shovelhead voor de echt conservatieve Harlisten de Laatste Echte Harley(-Davidson). Ons fotomodel is een FLH en hij werd in 1991 gekocht voor 21.000 gulden. FLH is een modelaanduiding die Harley-Davidson gebruikt voor zijn grote toerfietsen. FLH staat voor “F” (Big Twin), “L” (Luxe) en “H” (Heavyweight). De FLH-modellen zijn bekend om hun comfort en bagagemogelijkheden, ideaal voor lange toertochten. Harley’s typeaanduiding met lettercodes heeft mensen tot waanzin gedreven. We troffen De Roomsoes met zijn volle historie bij Albert Venema in Drempt.

Technisch gezien zijn de Big Twins feitelijk doorontwikkelingen geweest van hun voorgangers tot en met de Evolution-blokken, die in zoverre uitgekristalliseerd waren dat ze bij Europees gebruik wel heel bleven. Als je ze tenminste naar hun aard bereed.

Harley-Davidson’s Shovelhead-motor overbrugde de periode tussen de Panhead-motor en de Evolution-blokken (die ook alweer in ’84 afzwaaiden). Het kleppendeksel lijkt op de kromming van een omgekeerde kolenschop, vandaar de naam. De koosnaampjes Knuckle, Pan en Shovel werden door de klandizie bedacht. Vanaf de Evo-blokken namen de marketeers de zaak over.

Een periode van 18 jaar, en dat is een mooie tijdstrekker. De techniek was conservatief, waardoor de Shovelhead relatief eenvoudig te reviseren was. Dat reviseren was nogal eens nodig, en het wat beperkte vakmanschap van veel Harley-‘specialisten’ deed niet altijd goed voor de reputatie van de Shovels. De prestaties waren beter dan die van de Panhead, en ook de betrouwbaarheid was – bij ‘Amerikaans’ gebruik – beter. De Panheads waren de opvolgers van de Knuckleheads. Ze kenmerkten zich voornamelijk door olielekkages. De Shovelhead-motor werd geproduceerd van midden jaren zestig tot 1984. Ze zijn te verdelen in Early Shovels en Late Shovels.

Vroeg of laat

De termen “vroeg” en “laat” worden vaak gebruikt door motorliefhebbers om onderscheid te maken tussen de twee productiefasen van de Shovelhead, waarbij het modeljaar 1970 de belangrijke overgang markeert. Het grootste verschil zit aan de elektriciteitsvoorzieningskant. De slab-side Shovelhead, ook bekend als ‘Pan-Shovel’ of ‘generator Shovelhead’, werd gemaakt van 1966-1969. In 1970 werd de Shovelhead herzien om een wisselstroomdynamo te gebruiken die aan de linkerkant van de krukas was gemonteerd. Ook zaten de ontstekingspunten nu achter de rechter “kegel” in plaats van in de rechtopstaande verdeler.

Groter is beter

Harley-Davidson behoorde lang tot de fabrikanten die motorfietsen produceerden met de grootste cilinderinhoud. In de jaren zeventig kwamen echter de Japanners met motoren van 1300 cc op de markt. In een poging om ‘de grootste’ te blijven, werd de cilinderinhoud van de Shovelhead naar 1340 cc gebracht. Dat werd gedaan door de slag te verlengen van 3-31/32 inch naar 4-1/2 inch en voor een iets grotere boring te kiezen. Voor de standaard boring van een 1340 koos men een zuigermaat die gelijk was aan de zesde overmaat van de 1200-modellen. Als basis kun je stellen dat een 1200 betrouwbaarder is en een langere levensduur heeft, vergeleken met een 1340-model. Harley zag wel in dat de 1340 Shovel niet echt meer van die tijd was en bracht in 1984 de thermisch veel gezondere Evo op de markt.

Het was echter niet allemaal rozengeur en maneschijn. De motor had te lijden onder een hoop slechte pers, en dat was niet altijd even eerlijk. Maar het was de motorfiets die, samen met de Ironhead Sportsters, het merk door de donkere jaren van AMF bracht. Over die AMF (American Machine and Foundry) is veel gemopperd. De kwaliteit in die tijd was dan ook vrij uniek. Maar zonder de investeringen van AMF was het merk zonder twijfel gekanteld. Als je nu een AMF-Harley hebt, dan zullen de kinderziektes er wel uit zijn. Het Shovelhead-blok was ook de proefbank voor onderdelen voor de nieuwe Evolution-motor en hielp een volgende, gezonde fase in te luiden voor het Amerikaanse bedrijf dat zich toen nog afficheerde als Real American Steel.

De opvolgers, de Evolution-blokken, werden door dubbelgetatoeëerde baardmansen verketterd omdat Harley-Davidson Porsche ze zou hebben laten ontwikkelen. Dat was een gerucht. De Evo’s waren door en door ontwikkelde prehistorische Big Twins. Porsche’s technische ontwikkelingsafdeling kwam pas later in beeld. Intussen bestaan Harleys uit onderdelen uit de hele wereld. Plus de Mythe. Maar zeker de Shovels zijn nog heel, heel echte Harleys. Dat die Shovels veel beter liepen met aftermarket Mikuni’s? Dat is een ander verhaal.

De Shovels waren in zoverre ook puur Amerikaans dat ze naar Europese maatstaven niet stuurden, noch remden.