Door: Geert Huylebroeck

Eind 19° eeuw bouwde een zekere H.H. Collier fietsen en om aan te geven dat ze van zeer hoge kwaliteit waren verkocht hij ze onder de naam Matchless, ongeëvenaard dus in het Engels. Van motorfietsen was echter ten nog geen sprake. Later kwamen ook de zoons in het bedrijf dat vanaf toen verder ging als Collier Bros’.

Iets verderop bouwde Albert John Stevens in 1897 z’n eerste verbrandingsmotor en een dik decennium later bouwde de firma A.J. Stevens haar eerste motorfiets onder de naam AJS.

Wat hebben die twee zaken met elkaar te maken? Ooit al eens een Matchless G3L en een AJS Model 16 aandachtig bekeken?

Kijken we naar AJS dan zien we de Stevens Motor Company opgericht in 1899 opgericht en zoon Harry die als eerste een eigen motorblok ontwikkelde. In eerste instantie bouwde men motoren in een fietsframe van BSA, maar al in 1903 vervaardigde men een complete motorfiets. In de beginperiode waren er natuurlijk heel wat problemen, ook al omdat één van de vennoten aan de goktafel nogal gul omsprong met bedrijfskapitaal. Dat zette hen er toe aan om het heft volledig zelf in handen te nemen en in december 1909 werd de A.J. Stevens & C° opgericht. Toen ontstond ook de merknaam AJS. Een jaar later bracht men de eerste twee productiemodellen uit, beiden met hetzelfde motorblok maar model A zonder en model B mét versnellingsbak. In de junior TT van 1914 oogstte AJS heel wat succes en verdiende het bedrijf ook geld door motoren te ontwerpen voor anderen zoals Sunbeam. Tijdens de eerste wereldoorlog kreeg de motorfabrikant ook heel wat militaire orders toegewezen, maar toen de regering civiele productie van motorfietsen verbood, zag het er even donker uit. Gelukkig kwam er een bestelling van 1100 militaire voertuigen bedoeld voor het Russische front. Na de oorlog kwam de productie stilaan op gang, maar in de jaren ’20 kreeg men het behoorlijk moeilijk. AJS bouwde nog een frame voor Clymo, maar toen ook die op de fles gingen zag het er helemaal slecht uit. Toen de Raad van Bestuur de verliescijfers bekend maakte en de banken hun geleende geld terugvorderden kelderde de waarde van de aandelen en moest het bedrijf uitstel van betaling aanvragen. In die tijd zal Matchless haar kans schoon en kocht de rechten op. Vermeldenswaard is nog dat de broers Stevens de moed niet verloren en later opnieuw motoren gingen maken, maar vanaf dat moment onder de naam ‘Stevens’.

Lees het hele verhaal op onze zustersite Motor Klassiek