Historama. Een prachtig beeld van de historische vaart der volkeren

Europa heeft tal van bekende automusea. Fabrikanten stellen graag hun erfgoed tentoon, en ook de grote, niet merk gebonden musea zijn jaarlijks goed voor veel bezoekers. Ieder land heeft wel een aantal musea waar liefhebbers hun hart kunnen ophalen en die wijd en zijd bekend staan als trekpleisters. Maar er zijn nog zoveel onverholen schatten in zakformaat. Zoals in Oostenrijk, dat tal van kleine en ongepolijste automobiele geschiedkamers herbergt.

Zo was de oom van ondergetekende een tijdje geleden in Oostenrijk om een aangenaam lange vakantie te vieren. Hij stuitte in het Karintische Ferlach op een museum dat vanwege het einde van het vakantieseizoen aangenaam rustig was. Oostenrijk barst trouwens van de kleinere automusea, en één daarvan is het museum waar mijn oom een kijkje ging nemen: Historama, Museum für Verkehr und Technik. Natuurlijk nam hij een aantal foto’s, en het erfgoed dat hij vastlegde was vooral van Duitse en Oostenrijkse snit. Het zijn vooral de jaren vijftig, zestig en de eerste helft van de jaren zeventig van de vorige eeuw die je omarmen. Ze nemen je mee in een tijd van opbouw en voorspoed.

Veel Duits werk

Wie een zwak heeft voor de techniek en alle mogelijke voertuigen uit die jaren moet echt een keer naar het museum toe, dat zag ik direct. Historama huisvest vooral veel Duits werk. Diverse luchtgekoelde Volkswagens gaan die hand in hand met enkele Mercedes-Benz exemplaren, een leuke vierdeurs Auto Union 1000 S en een paar Opels die meer dan geschiedenis alleen uitademen. Ook gemotoriseerde tweewielers, de Kleintransporter historie én de grotere transportvoertuigen (al dan niet ingezet voor verschillende overheidsdiensten komen aan bod. En dat is prachtig.

Typisch Oostenrijkse herkenning

Wie vroeger als kind in Oostenrijk op vakantie kwam zal de Postbussen herkennen. En wie een fascinatie had voor grote naoorlogse vrachtwagens zal het oog ogenblikkelijk op een prachtige Saurer laten vallen, één van de pronkstukken van de collectie. Oók bijzonder: de ÖAF ENO 2 Elektropaketwagen, een model dat tot in 1982 dienst deed als koeriersdienstauto in meerdere Oostenrijkse steden. Illustere fabrikanten als Saurer en ÖAF waren van respectievelijk Zwitserse en Oostenrijkse komaf, en passen geografisch ook daarom heel goed in het museum.

Typ4, ondergeschoven kindje

Mijn oog viel al vrij snel op de foto met een weggeschoven VW Typ 4 Variant. Ergens verscholen tussen klassieke transportvoertuigen vertelde hij ongewild het verhaal van de vaak verguisde vierde luchtgekoelde VW-serie. Deze werd in 1968 met de nodige terughoudendheid ontvangen. Om een beeld te vormen en een paar voorbeelden te noemen: dat was ook het jaar dat Peugeot met de 504 kwam. NSU kwam een jaar eerder met een zeer vooruitstrevende (en aanmerkelijk duurdere) Ro80, die de wereld opschudde. Ford en Opel hadden hun naam hadden gevestigd met vier- en zescilinder middenklassers. Renault gaf medio jaren zestig met de R16 al invulling aan nieuwe praktische gebruiksmogelijkheden. En de concurrentie uit Japan (Mazda 1500, Toyota Corona RT4#) vormde tijdens de tweede helft van de jaren zestig ook een groter wordende stip aan de horizon, zij het nog voorzichtig.

Oude garantie voor succes

VW hield voor haar nieuwe topmodel echter vast aan de oude garantie voor succes, maar dat kwam Wolfsburg op tegenvallende verkoopresultaten van de Typ 4 te staan. Die gingen hand in hand met de matige geloofsbrieven uit het eerste jaar van de Typ 4, die de daaropvolgende jaren veel beter werd, zéker als 412. Daar komen we later nog eens op terug. Maar niet zonder te vermelden dat die achteloos geparkeerde Typ 4 Variant eigenlijk het levensverhaal van deze markante Volkswagen bouwserie vertelde. En die veel beter verdient dan de op historische leest gekleurde kanttekeningen.

Museumstukken met een eigen verhaal

Terug naar de collectie, die mij dus via een fotoserie bereikte. Iedere auto had zijn verhaal. En dat gold ook voor iedere bus, iedere brandweerwagen, iedere Kleintransporter, iedere tweewieler, ieder openbaar vervoerinstrument. En dat beeld werd versterkt door de manier van presenteren. Gewoon, stuk tekst erbij maar verder tamelijk vanuit de losse pols tentoongesteld. Ik ben zelf vaker in musea geweest waar ik dat ook zag. Je kunt soms iets conserveren zonder dat je het conserveert. Laat het tentoongestelde maar een eigen verhaal vertellen. De foto’s uit Oostenrijk vertelden hun eigen verhaal. En dat deden ze zo goed, dat ik nu zeker weet waarom ik nog eens met mijn oom een museumtrip naar het Alpenland ga maken. En dan wil ik ook naar het Historama in Ferlach. Omdat ik geen genoeg kan krijgen van die typische sfeer van het verleden, die deze ongepolijste Oostenrijkse pronkkamer uit alle poriën ademt.

Met dank aan Hans de Mooij