Het autokastje van Vriezema. Een vooruitstrevend jaren zeventig idee

Het is nauwelijks voor te stellen. U rijdt met uw auto over een willekeurig gekozen straat of weg. U geeft gas, en u merkt dat uw auto niet versnelt. U voelt dat de snelheid begrensd wordt. En u weet dat de politie de snelheid voor u heeft ingesteld. Onwerkelijk? Ja, dat is het nog steeds. Maar tijdens het begin de jaren zeventig werd een idee gelanceerd dat zijn schaduw in deelverband vooruit wierp. De bedenker: Tjip Vriezema uit Enschede.

De Twentse elektrotechnicus demonstreerde ruim 45 jaar geleden zijn uitvinding: een snelheidsbegrenzer. Tegenwoordig kijken we nauwelijks meer op van de mogelijkheid om zelf de snelheid in te stellen. Maar in het begin van de jaren zeventig waren deskundigen van diverse belangenorganisaties (KNAC, ANWB) en overheidsorganen verbaasd. Vriezema onthulde een kastje, waarmee bestuurders zelf konden kiezen uit de rijsnelheden 50, 70, 90, 110 en vrij. Met één druk op de knop werd een elektromotor onder de kap geactiveerd die de gastoevoer terugschroefde tot de bijbehorende snelheid.

Van buitenaf ingesteld

Bijzonder was, dat het kastje ook van buitenaf bediend kon worden. Via een zendertje zou – bijvoorbeeld – de politie al het verkeer kunnen afremmen. Natuurlijk zou dan iedere Nederlandse auto met het kastje uitgerust zijn. Daarmee was de Staatskas niet gediend, maar de verkeersveiligheid uiteraard deels wel. Deels, want over een kastje voor buitenlandse verkeersdeelnemers werd (nog) niet gerept.

Kaart voor motorrijtuigenbelasting

In het pre camera tijdperk zou het kastje ook een oplossing kunnen bieden voor automobilisten, die stelselmatig weigerden om hun motorrijtuigenbelasting te betalen. Automobilisten konden dan – tegen betaling van de motorrijtuigenbelasting – zichzelf laten registreren als betaler en kregen in dat geval een kaart die in het kastje bevestigd moest worden om de auto te laten rijden. De voordelen waren ontelbaar: het controleapparaat van de Belastingdienst zou een besparing tegemoet kunnen zien, én de overheid zou zich verzekeren van de inning van meer motorrijtuigenbelasting.

Meer geïmplementeerd dan bevroed

De overheid zou de verdiensten, die voortvloeiden uit de vondst, moeten gebruiken om het Nederlandse wegennet geschikt te maken voor de toepassing van deze techniek. Zo ver kwam het nooit. Vandaag de dag kan echter met terugwerkende kracht worden vastgesteld dat de auto-industrie wel degelijk de spin-off van deze uitvinding heeft toegepast. Tegenwoordig kijkt niemand meer op van een cruisecontrol, een snelheidsbegrenzer of adaptieve systemen, die de veiligheid dienen. Daarnaast ontwikkelen de autofabrikanten steeds meer auto’s, die een toenemend aantal functies van de bestuurder overnemen.

Kilometerheffing moderne variant

Ook over kilometerheffing is het nodige gezegd, en feitelijk is dat de moderne variant van de motorrijtuigenbelasting kaart, te regelen met een camera, een zender en een autochip. Het door de politie van afstand instellen van de snelheid van een auto in onveilige situaties is nooit van de grond gekomen. Misschien dat de matrixborden kunnen worden beschouwd als het hedendaagse alternatief voor de op afstand regelbare snelheid. Die worden door de verantwoordelijke functionarissen op afstand ingesteld. Diezelfde borden geven ook verkeerswaarschuwingen en adviezen aan.

Vooruitziende blik

Het met één druk op de knop massaal stilzetten van het verkeer is echter altijd een brug te ver geweest. Maar het staat vast dat de heer Vriezema in de jaren zeventig met een vernuftige en ver vooruitziende blik nadacht over de oplossingen voor veiligheid en staatsfinanciën. Van zijn vinding is vaker toegepast dan hij zelf heeft kunnen bevroeden. En het van afstand stilzetten of vertragen van het huidige verkeer? Die mogelijkheden zijn dichterbij dan u denkt.

Stand van hedendaagse techniek laat heronderzoek toe

In 2013 spraken EU verantwoordelijken in Brussel over het in Europees verband plaatsen van een kastje dat de maximumsnelheid leest en de gereden snelheid daarop afstemt. En diverse autofabrikanten hebben een feitelijk een dergelijk systeem in huis. En wat dacht u de navigatiesystemen? Die geven feilloos aan wat de snelheidslimiet op het gereden stuk weg is.

Bron: De VW